سونات واژه‌ای است ایتالیایی برگرفته از واژه‌ی «suonare» به معنای «نواختن/ به صدا درآوردن» که در زبان فرانسه و آلمانی به‌صورت «sonate» تلفظ می‌شود. سونات به موسیقی سازی (بی‌کلام) گفته می‌شود که برای پیانو یا سازهای دیگر با همراهی پیانو ساخته شده باشد مانند سونات ویولن‌سل و سونات فلوت. این فرم از موسیقی با یک یا چند ساز اجرا می‌شود. به قطعه‌هایی که در این قالب برای پیانو نوشته می‌شوند «سونات پیانو» گفته می‌شود.
سونات‌های پیانوی بتهوون تقریبا شبیه کتابخانه‌ی آهنگ‌های کلاسیک پیانو هستند که از ساده‌ترین و بدون تکلف‌ترین شکل برای مبتدیان تا قطعات باشکوه برای نوازندگان چیره‌دست چیده شده‌اند.
نکته‌ای که در رابطه با آثار فاخر بتهوون باید مد نظر داشت این است که همه‌ی آنان به‌سرعت خلق شده‌اند اما تجلی روشنی از نبوغ، ذهن ژرف، هویت غنی و انسانی و شخصیت اصیل آهنگ‌سازی هستند که اگر بگوییم موسیقی و حتی زندگانی او بدون این صفات حقیر به‌نظر می‌رسید اغراق نکرده‌ایم.
بتهوون بهترین آثارش را در قالب فرم‌های بزرگ می‌نوشت و سونات چهارچوب ایده آل او برای بروز اندیشه‌های موسیقایی‌اش بود. نشان برجسته و محکم شخصیت او پیشاپیش در ترکیب ایده‌های گوناگون موسیقایی در سونات‌های اولیه‌اش هویدا شد.
کدام خصوصیت آثار بتهوون آن‌ها را از کارهای آهنگ‌سازان دیگر متمایز کرده است؟ این ویژگی یک عنصر ساختاری است که همان ارتقای بنیادین فرم‌های موسیقی اوست. در فرم‌های او هیچ‌گونه صف‌آرایی ایده‌های زیبای موسیقایی، گردش حالت‌های فضایی، تکرارهای غیرضروری و بیان‌های بی‌معنا یافت نمی‌شوند. سونات‌های او خشت بر خشت ساخته شده‌اند، هر خشت بر خشت زیرین نهاده شده و خشت بالاتر را نگه می‌دارد. هر میزان هریک از بخش‌های موومان بتهوون تنها در ارتباط با کل اثر است که معنای کامل خود را به دست می‌آورد.
دقیقا همانند علم معماری که در آن هر عنصر تنها در محلی که قرار می‌گیرد به‌واسطه‌ی هنری که در آن مکان نهفته شده معنای کامل دارد. بتهوون به قوای حسی ساختار منطقی شنوندگان پنجه می‌اندازد. دو راه برای تفسیر آثار بتهوون وجود دارد: استفاده از زبان خود بتهوون برای تفسیر شخص توسط مفسر، و دیگری دوباره‌سازی ساده و کورکورانه‌ی نت‌ها و سمت‌وسوی نوشته‌ها. ضروری است که مابین این دو راه حرکت کنیم، با اجتناب از بیان تعاریف گزافه‌گویانه‌ی شخصی درباره‌ی موزیک از یک سو و از سویی دیگر با دوری از احترام ترس آلوده افراطی به «متن» موسیقی.
منبع
موومان‌های برگزیده از سونات‌های پیانو- موریس هینسون. ترجمه‌‌ی محمدرضا نورائی‌نژاد