همان‌طور که می‌دانید پیانو آکوستیک همواره از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین سازها در بین علاقه‌مندان به یادگیری موسیقی بوده است. اما هزینه‌های مربوط به تهیه این ساز و نگهداری از آن بسیار زیاد است و به همین دلیل کمپانی‌های تولید پیانو در دنیا، پیانو دیجیتال یا پیانو الکترونیکی را با ویژگی‌های شبیه به پیانو آکوستیک و با صرف هزینه کمتر تولید و در بازار عرضه کردند. این کمپانی‌ها در ساخت بهترین انواع پیانو دیجیتال با یکدیگر رقابت می‌کنند.
برای آگاهی از ویژگی‌ها، مزایا و معایب هر یک از پیانوهای آکوستیک و دیجیتال، به مطلب راهنمای خرید پیانو،آکوستیک یا دیجیتال در مجله پیانو باربد مراجعه کنید.
در این مطلب با ویژگی‌های کلی و انواع پیانو الکترونیکی یا دیجیتال آشنا می‌شویم.
مکانیسم تولید صدا در پیانو دیجیتال
پیانو دیجیتال درواقع نوعی کامپیوتر است و سیستم تولید صدا در آن به‌کلی با مکانیسم پیانو آکوستیک متفاوت است. شیوه تولید صدا در این نوع از پیانو به این صورت است که هنگامی که شما یک کلاویه یا کلید را فشار می‌دهید، سیستم، سیگنالی به درون کامپیوتر ارسال می‌کند و به‌جای آنکه پاسخ را روی صفحه کامپیوتر ببینید، آِن را به‌صورت صدای ضبط‌شده‌ای از نت‌های یک پیانو آکوستیک می‌شنوید. این صدا ازطریق بلندگوهای داخلی پیانو به گوش شما می‌رسد. بیشتر پیانوهای دیجیتال از همین طریق صدا تولید می‌کنند. تولیدکنندگان پیانو دیجیتال بر سرضبط صدای بهترین پیانوهای آکوستیک با یکدیگر رقابت دارند. برخی از آن‌ها گاهی ۱۰۰ بار صدای یک نت را ضبط می‌کنند.
پیانوهای سنتی گران‌قیمت هستند و جابه‌جا کردن آن‌ها به‌سادگی ممکن نیست. آن‌ها با ظرافت بسیاری ساخته می‌شوند و همچنین به کوک نیاز دارند.
برای نزدیکتر کردن عملکرد پیانو دیجیتال به پیانو آکوستیک، دو سیستم یا قابلیت در آن شبیه‌سازی می‌شود؛ در بیشتر این پیانوها، سیستمی در زیر کلاویه‌ها قرار داده می‌شود که به میزان فشردن کلاویه‌ها حساس است و بر اساس میزان فشردگی صداهایی با شدت‌های متفاوت تولید می‌کند. یعنی سیستم hammer action که در پیانو آکوستیک به‌صورت طبیعی وجود دارد، در پیانو دیجیتال شبیه‌سازی می‌شود. درواقع پیانو دیجیتال بدون شبیه‌سازی سیستم اکشن، فقط قادر به تولید صداها با شدتی یکسان خواهد بود.
گاهی نیز در پیانو دیجیتال برای القای حس و حال نوازندگی با پیانو آکوستیک، از کلاویه‌های سنگین‌شده (weighted keys) استفاده می‌شود. این کلاویه‌ها انواع مختلفی مثل سنگین، نیمه سنگین و کاملا سنگین دارند. مزیت این قابلیت این است که نوازنده یا هنرجو اگر یک پیانو آکوستیک را جایگزین پیانو دیجیتال خود کند به‌راحتی می‌تواند با آن نوازندگی خود را ادامه دهد و عادت کردن به کلاویه‌های پیانو آکوستیک برای او فرایندی جدید و زمان‌بر نخواهد بود.
اجزای پیانو دیجیتال
بیبشتر پیانوهای دیجیتال دارای خروجی MIDI (رابط دیجیتالی ساز موسیقایی) هستند و می‌توان آن‌ها را با یک رابط ارزان به کامپیوتر وصل کرد، این قابلیت، امکان ضبط اجرا و ادیت آن در کمترین زمان را فراهم می‌آورد.
پیانو دیجیتال آمیخته‌ای از پیانو آکوستیک و کیبرد الکترونیکی است. این پیانو تنوع وسیعی از صداها را در خود دارد. طول این پیانو از کیبرد بیشتر و با پیانو آکوستیک برابر است و مثل آن ۸۸ کلاویه دارد.
سازندگان پیانوهای دیجیتال همواره تلاش کرده اند ظاهر، حالت و قابلیت‌های پیانوهای سنتی را در پیانو دیجیتال نشان دهند، این نوع از پیانو، مزیت‌هایی ازجمله قابل حمل بودن، داشتن افکت‌های دیجیتالی و امکان اتصال به کامپیوتر را هم با خود دارد.
انواع پیانو دیجیتال
پیانو دیجیتال انواع مختلفی را دربر می‌گیرد: پیانو دیجیتال دیواری، پیانو دیجیتال استیجی
پیانو دیواری
پیانوهای دیواری دیجیتال، مانند پیانوهای دیواری واقعی (آکوستیک) ، یک بدنه (کابینت) بزرگ دارند. و در اغلب آن‌ها بهترین سیستم‌های hammer action کار گذاشته شده است (hammer action key system).
این پیانوها گاهی ساخته می‌شوند و توسط فروشندگان متقاضی اسمبل می‌شوند، گاهی هم مستقیما از کارخانه به فروشگاه منتقل می‌شوند. پیانوهای دیجیتال دیواری نزدیکترین پیانوها به پیانوهای آکوستیک هستند.
پیانو استیجی
پیانوهای استیجی یا استیج بیشتر برای رفع نیازهای موزیسین‌هایی است که اجرا می‌کنند و یا به‌واسطه اجراهای خود سفر می‌کنند. این پیانوها مقاومت خوبی دربرابر حوادث احتمالی دارند و برای محل اجرای زنده مهندسی و طراحی شده‌اند. پیانوهای اسلب مهندسی و تکنولوژی پیانوهای دیواری سطح بالا و پیانوهای استیجی را دارند، اما ظاهر خاصی ندارند و مخصوص تجربه (و تمرین) خانگی هستند.
پیانو دیجیتال و کیبورد الکترونیکی
در دسته‌بندی انواع پیانو دیجیتال،برخی کیبوردهای الکترونیکی و سینتی‌سایزرها را نیز زیرشاخه پیانوهای دیجیتال می‌دانند اما بعضی با این دسته‌بندی مخاف‌اند: این تصور که پیانو دیجیتال و کیبورد الکترونیکی یک چیز با نام‌های متفاوت هستند تصوری اشتباه است. و اگر قصد خرید یکی از این دو ساز را داشته باشید باید به این نکته توجه کنید.
همان‌گونه که اشاره شد، هدف از تولید پیانو دیجیتال، ایجاد حسی شبیه حس پیانو آکوستیک است، اما هدف از ساخت کیبورد فراهم کردن یک پیانو با هزینه کمتر نیست. کیبورد بیشتر برای این بود که نوازنده‌های آماتور یا متوسط پیانو یک دستگاه دیگر یا طبقه وسیعی از صداها را امتحان کنند. کیبورد به‌عنوان وسیله‌ای ساخته شده است که صدایی مثل صدای پیانو را بدون زحمت تولید کند! درواقع کیبرد گاهی بیشتر مناسب یک تهیه‌کننده موسیقی است تا یک آهنگساز.
در کیبورد لزوما هدف این نیست که صدایی شبیه به صدای پیانو تولید شود، بلکه هدف آن امکان تولید انبوهی از صداهایی است که به‌صورت الکترونیکی ایجاد می‌شوند.
(به همین دلیل)، کیبرد وزن بسیار کمتری دارد و شاید صد یا هزار صدا (tone) تولید کند. همچنین نمونه صدای انواع سوت‌ها و زنگ‌ها را در خود دارد.
طول کیبوردهای الکترونیک از یک پیانو آکوستیک کمتر است و معمولا ۶۱ کلاویه دارد. کیبورد قابل حمل است و دامنه وسیع‌تری از صداها را تولید می کند. سنگینی کلاویه‌ها در پیانو آکوستیک به این دلیل است که این کلاویه‌ها هستند که باعث می‌شوند چکش‌ها رها شوند و سیم‌ها را در جعبه صدا به صدا دربیاورند. اما در پیانو دیجیتال و در کیبردها این عملکرد اکشن وجود ندارد. کلید‌ها در کیبرد الکترونیکی راحت‌تر از یک پیانو آکوستیک فشرده می‌شوند. و کلاویه‌ها در پیانو دیجیتال و کیبرد سبک‌تر هستند. به همین دلیل این دو برای شروع برای جوان‌ترها و همچنین کودکان مناسب‌ترند. البته چنان که گفتیم برخی پیانوهای دیجیتال به دلیل شبیه‌سازی سیستم اکشن کلاویه‌های سنگین‌تری دارند، اما کیبوردها این ویژگی را ندارند.
معمولا کیفیت صدای پیانو دیجیتال از کیبرد بهتر است زیرا بلندگوی داخلی دارد.