نوازندگان، بخصوص نوآموزان، از دستگاهی به نام مترونوم برای کنترل تمپوی قطعه استفاده میکنند تا جاییکه گاهی از اصطلاح «مترونوم مارکینگ» (metronome marking) برای توصیف ضرب در دقیقه استفاده میشود. (برای دانستنیهای بیشتر درباره تمپو میتوانید به این صفحه مراجعه کنید). انواع مختلفی از مترونوم وجود دارد. اما تمام آنها را میتوان زیر دو دسته کلی دیجیتال و آنالوگ یا مکانیکی دستهبندی کرد. در ادامه این مطلب نگاهی به انواع مختلف مترونوم خواهیم انداخت و مزایا و معایب هر کدام را بیان خواهیم کرد. اما پیش از آن بهتر است از خود بپرسیم که آیا اصلا به تمرین و نواختن با مترونوم نیاز داریم؟
چرا با مترونوم تمرین کنیم؟
اگر هیچگاه قصد ندارید در جمع سازتان را بنوازید، اگر فقط میخواهید برای خودتان ساز بزنید و مطمئن هستید که هیچگاه، هیچ شنوندهای نخواهید داشت، اگر هیچگاه قصد ندارید که همراه با یک «بک ترکینگ» بنوازید، و به طور کلی هیچ نگران این نیستید که قطعهای که مینوازید، حین نواختن اصطلاحا از وزن بیفتد و یا تمپو را گم کنید. خب در این صورت نیازی هم به نواختن با مترونوم ندارید!
اما اگر میخواهید نوازندگیتان مخاطب داشته باشد، یا در گروه به همراه دیگران بنوازید، حتی اگر به صورت بک ترکینگ باشد، یا حتی وقتی یک تکنواز هستید، نگهداشتن زمان و از تمپو خارج نشدن، برای شما بسیار ضروری است.
احتمالا ما وقتی به عنوان شنونده، نوازندگی شخص دیگری را میشنویم، میتوانیم به او بگوییم که چه زمانی از وزن و تمپو خارج میشود. اما وقتی صحبت بر سر خود ما باشد، آن وقت اینکه سر ضرب و با حفظ تمپوی مناسب قطعه را بنوازیم، مهارتی است که به کمک نواختن با مترونوم باید در خود تقویت کنیم.
چه انواعی از مترونوم وجود دارد؟
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم، تمام انواع مترونوم را میتوان در دودسته کلی تقسیمبندی کرد: دیجیتال و آنالوگ. به مدل آنالوگ، مترونوم مکانیکی هم گفته میشود.
مترونوم مکانیکی یا آنالوگ
مترونوم مکانیکی، مترونوم کلاسیک است. در واقع وقتی کسی به مترونوم فکر میکند، این نوع مترونوم است که در خاطرش میآید. مکانیزمی که مترونوم مکانیکی با آن کار میکند مکانیزم معروف به مکانیزم ساعتی (Clockwork) است که با چرخاندن یک قطعه تنظیم میشود. بیشتر مترونومهای مکانیکی برای تعداد قابلتوجهی از سرعتها قابل تنظیم هستند. کافی است تا وزنه روی بازوی پاندول را به بالا و پایین حرکت دهید.
مترونومهای مکانیکی در اندازههای متفاوت موجود هستند و معمولا مدلهای سنتیتر بزرگتر هستند.
در هر حال هر کدام از مترونومهای مکانیکی را که انتخاب کردید، به خاطر داشته باشید که آن را روی سطح صاف بگذارید که درغیر این صورت، برعکس هدفتان پیشرفتهاید و نمیتوانید ریتم را دربیاورید.
مترونوم دیجیتال
مترونومهای دیجیتال مزیتهایی به همتای مکانیکی خود دارند که عبارتند از:
- توانایی تأکید روی ضربها
- قابلیت استفاده از گوشی (earphone)
- گزینههای متنوع برای انتخاب صدای تیکوتاک سر ضربها
- افزایش کارایی یک دستگاه، به این صورت که مترونوم شما، همزمان کارایی تیونر را هم دارد
انواع بسیار متنوعی از مترونوم دیجیتال وجود دارد که در این مجال، سعی میکنیم تفاوتهای آنها را نشان دهیم. انواع مترونومهای دیجیتال عبارتند از:
- Dial
- Clip On
- Pedal
- Credit Card
- In Ear
مترونوم دیجیتال Dial
در این مدل dial، چیزی شبیه شمارهگیر در قسمت جلو دارد که باعث شده به مترونومهای مکانیکی شبیه شود. شما این شمارهگیر را میچرخانید و روی سرعت دلخواهتان تنظیم میکنید. با این روش خیلی سریع به تمپوی مد نظرتان دست مییابید. به هرجهت این مترونومها دیجیتال هستند و به باطری نیاز دارند. این نوع مترونوم معمولا یک صفحه LED دارد که ضرب را به شکل تصویری و با چشمک زدن هم نگه میدارد. کارکردهای دیگر این مدل، تا حدی محدود است، کارکردهایی مثل ضربهای تأکیددار و تنوع صدای تیکوتاک یا کلیک سر ضربها. استفاده از هدفن در این نوع، همانند سایر مترونومهای دیجیتال، باعث میشود که صدای تیکو تاک بهتر شنیده شود.
مترونوم دیجیتال Clip On
انواع مختلفی از مترونوم کلیپ آن، یا مترونومی که قابلیت چسبیدن و گیره شدن به چیز دیگری را دارد، وجود دارد. اولین نوع آن مدلی است که میتواند به لباس یا پایه نت یا چیزهای مشابه چسبانده شود. این نوع مترونوم، یککاره است، یعنی فقط مترونوم است و کارکرد دیگری ندارد. وقتی بخواهید با نوع کلیپ آن، تمپوی قطعه را تنظیم کنید بر خلاف نوع dial که باید به صورت دستی آن را تنظیم میکردید، تمپو به صورت دیجیتالی تنظیم میشود.
مدل دیگری از مترونوم clip on، مدلی است که به سردسته گیتار یا سایر سازها میچسبد. این مدل، معمولا چندکاره است و کار تیونر را هم میکند.
مترونوم گیتار، مترونومی در پدال گیتار
پدال گیتار، دستگاهی الکتریکی است که میتواند صداهای اصلی گیتار را تغییر بدهد. به پدال گیتار، افکت گیتار هم گفته میشود. گاهی این پدالها، قابلیت مترونوم را هم دارا هستند.
مترونوم Credit Card یا کارت اعتباری!
اگر شما بخواهید کوچکترین اندازه مترونوم را داشته باشید. می توانید از مترونومهایی به اندازه کارت اعتباری استفاده کنید. نکته منفی در خصوص این مترونوم این است که از باطری ساعت استفاده میکند و گاهی جا انداختن و تویض آن دشوار است. همچنین به این خاطره که دکمههای آن بسیار کوچک است، ممکن است تنظیم آنها کمی سخت باشد. اما در هر حال اگر شما دنبال کوچکترین اندازه مترونوم هستید، همین مدل برای شما مناسب است.
مترونوم In-Ear
در نهایت شما می توانید مترونومی داشته باشید که مستقیم در گوش قرار بگیرد. این مدل هم البته معایبی دارد. این مترونومها کارکردهای بسیار محدودی دارند. گاهی اوقات درست در گوش جا نمیافتند و اندازه نیستند. دکمههای روی این مترونوم بسیار کوچک هستند وکار با آنها دشوار است و هر بار برای تنظیم تمپو باید آن را از گوش خارج کنید. در کل به نظر میرسد که اگر شما از یک مترونوم بهتر به همراه هدفن استفاده کنید نتیجه بهتری میگیرید تا از این مدل استفاده کنید.
کدام نوع مترونوم را انتخاب کنیم؟
هر دو نوع مترونوم، یعنی مترونوم مکانیکی و دیجیتال، معایب و مزایای خودشان را دارند و ما در اینجا، به تفکیک آنها را برمیشمریم. به نظر میرسد که پس از دانستن مزایا و معایب هر کدام این دیگر یک انتخاب کاملا شخصی است که شما کدام را ترجیح بدهید.
مزایا و معایب مترونوم مکانیکی
- مزایا:
- نیاز به باطری ندارد
- اگر روی سطح صاف قرار بگیرید، عملکرد دقیقی دارد
- استفاده از آن راحت است
- به سرعت قابل تنظیم است
- صدای آن آزاردهنده نیست و خوشایند است
- ظاهر بهتری دارد
- معایب:
- کارکردهایش محدود است
- حتما باید روی سطح صاف قرار بگیرد و گرنه دقیق کار نمیکند
- تنوع در صدا ندارد و فقط یک صدا را تولید میکند
- نمیتواند ضربهای تاکید دار را نشان بدهد
- نمیتواند از نظر بصری نشانههایی برای نگه داشتن ضربها به نوازنده بدهد
- نمیشود به آن هدفن وصل کرد
مزایا و معایب مترونوم دیجیتال
- مزایا:
- کارکردهای متنوع
- قابلیت استفاده از هدفن که باعث میشود صدا بهتر شنیده شود
- شدت صدای آن قابل تنظیم است
- صداهای متنوع ایجاد میکند
- میتواند ضربهای مشخص را با تاکید نشان دهد
- معمولا جمعوجورتر از مدلهای مکانیکی هستند
- معایب:
- به باطری احتیاج دارد و باطریاش مدام باید تعویض شود
- استفاده از بعضی مدلهایش گیجکننده است
- در برخی از انواع آن تغیر تمپو خیلی کند صورت میگیرد
- بسته به اینکه چه مدلی باشد، ممکن است صدایی که تولید میکند، ناخوشایند باشد
در پایان به این نکته هم اشاره کنیم، که نوع دیگری از مترونوم با پیشرفت تکنولوژی به بازار عرضه شد که دسترسی به آن برای همه کس در هر لحظه، بسیار راحت است و آن هم مترونوم آنلاین است. نرمافزارها و اپلیکشنهایی وجود دارند که شما با استفاده از آنها میتوانید بدون نیاز به دستگاه مترونوم، ضرب را نگه دارید. ما در مطلبی جداگانه به اپلیکشنها و مترونومهای آنلاین خواهیم پرداخت. با مجله پیانو باربد همراه باشید.
منبع:
six string acoustic
