مانند خود سازها، آرشه‌ی سازهای زهی نیز دارای طیف وسیعی از کیفیت و قیمت متفاوت هستند. به عنوان فردی مبتدی، بهتر است در شروع نوازندگی، در صورت امکان، یک ساز و یک آرشه از فروشگاه لوازم موسیقی اجاره کنید تا ببنید که آیا نوازندگی ساز زهی برای شما مناسب است و می‌خواهید این مسیر را ادامه دهید یا خیر.
هنگامی که تصمیم به یادگیری و ادامه‌ی مسیر نوازندگی ساز زهی گرفتید؛ زمان تهیه‌ی ساز و آرشه فرا می‌رسد. پس از عبور از مرحله‌ی مبتدی و رسیدن به درجه‌ی متوسط یا پیشرفته، زمان آن است که در مورد ارتقای تجهیزات خود فکر کنید.
آرشه نیز به تعویض و ارتقا احتیاج دارد
در مقاله‌ی «چه زمانی باید ویولن خود را تعویض کنید؟»، به بررسی خود ساز ویولن پرداختیم. در این مقاله به ویژگی‌هایی می‌پردازیم که در هنگام تعویض یا خرید آرشه‌ی ساز باید به آن‌ها توجه داشته باشید.
«مایلز هافمن»، بنیانگذار و نوازنده‌ی ویولن «نوازندگان موسیقی مجلسی آمریکا»، در مصاحبه‌ای با «رنه مونتنی» از NPR در سال 2006، از اهمیت کیفیت آرشه صحبت کرد و وجه تمایز آرشه‌های مرغوب با آرشه‌های کم کیفیت را بیان کرد. هافمن توضیح داد: «من فکر می‌کنم بهترین قیاسی که می‌توانیم داشته باشیم، این است که بگوییم؛ آرشه برای ساز زهی مانند نفس برای خواننده است. به‌علاوه، یکی از دلایل گران‌قیمت بودن آرشه‌های خوب، تطبیق پذیری زیاد آن‌هاست.»
بیایید مهمترین ویژگی‌هایی را بررسی کنیم که در هنگام خرید آرشه باید به آن‌ها توجه کنید؛ فرقی ندارد کدام ساز زهی آرشه‌ای را می‌نوازید (ویولن، ویولا، ویولنسل یا کنترباس)، تمام آرشه‌های ممتاز برای این سازها دارای چهار ویژگی مشترک در قدرت، انعطاف پذیری، تعادل و صدادهی زیبا هستند.
قدرت: چوب/ کربن مصنوعی
همیشه توجه زیادی معطوف به بدنه و سیم‌های ساز است، اما تا به حال به تاثیر آرشه با قدرت کشش موهای سفت بسته شده، برای تولید صدای مورد نظر، دقت داشتید؟
ساختار آرشه باید بسیار محکم و مقاوم باشد تا بتواند انواع مدل‌های مختلف آرشه‌کشی را (جدا از ضربه‌هایی که در هنگام جابجایی به آن وارد می‌شود) تحمل کند. به همین دلیل، برخی از مشهورترین آرشه‌های جهان (که تا 100000 دلار به فروش می‌روند) از چوب سخت و کم‌نظیر درختان پرنامبوکو ساخته می‌شوند.
پرنامبوکو (Pernambuco)
با وجود این‌که آرشه‌هایی که از جنس چوب برزیلی ساخته شده‌اند کیفیت بالایی دارند، اما نوازندگان سازهای زهی برای داشتن آرشه‌ای با برترین کیفیت، از چوب پرنامبوکو استفاده می‌کنند.
درختان پرنامبوکو که زاده‌ی جنگل‌های بارانی برزیل هستند، صدها سال است که برای فروش به تولیدکنندگان آرشه در اروپا و آمریکای شمالی، برداشت می‌شوند. با این حال سازندگان نوآور آرشه، به علت نادر بودن این درخت که اکنون توسط شبکه‌ی جهانی صنعتگران محافظت می‌شود، تولید آرشه با ترکیبی از الیاف کربن را آغاز کردند.
الیاف کربن
امروزه عموما پذیرفته شده که آرشه‌هایی با جنس الیاف کربن (ترکیبی از الیاف کربن ذوب شده)، صدایی شبیه به آرشه‌های چوبی تولید می‌کنند. این آرشه‌ها مانند آرشه‌های چوبی قدرتمند و انعطاف پذیر هستند، اما مقرون به صرفه‌تر و ماندگارتر. به علاوه، برخلاف آرشه‌های چوبی، کمتر تحت تاثیر تغییرات دما و رطوبت قرار می‌گیرند و بسیار کمتر می‌شکنند.
اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در این زمینه به دست بیاورید، «آرشه‌ی چوبی یا آرشه‌ی کربنی؟» را مطالعه کنید.
انعطاف‌پذیری: استحکام و قابلیت خم شدن
آرشه باید قابلیتی دوگانه داشته باشد؛ هم‌زمان که انعطاف‌پذیر است، مستحکم نیز باشد. این یکی از دلایلی است که آرشه‌های چوبی را از جنس چوب سخت می‌سازند. هر دو چوب درختان برزیلی و پرنامبوکو فوق‌العاده سخت هستند، اما این درختان قادرند که در باد خم شوند و این قابلیت، همان انعطافی است که در آرشه به آن نیاز داریم.
اگر آرشه‌ی شما بیش از حد سفت باشد، فقط به سطح سیم‌ها دسترسی پیدا می‌کند و صدایی توخالی یا خراشیده ایجاد می‌کند. از طرف دیگر، یک کمان منعطف، تماس عمیق‌تری با سیم‌ها برقرار می‌کند و در نتیجه صدایی غنی‌تر و کامل‌تر ایجاد می‌کند. یک نوازنده‌ی ساز زهی مجرب، این تفاوت را بلافاصله احساس خواهد کرد که در انتخاب آرشه‌ی مناسب به او کمک می‌کند.
تعادل: مرکز ثقل آن کجاست؟
آرشه‌ها نیز مانند انسان‌ها مرکز ثقل دارند که بر نحوه‌ی حرکت آن‌ها تاثیر می‌گذارد. اگر نوک آرشه وزن زیادی داشته باشد؛ این احساس را خواهید داشت که حرکت آرشه روی سیم‌ها سنگین و دست و پا گیر است و هم‌چنین می‌تواند به مشکلات مچ دست منجر شود. اگر پاشنه‌ی آرشه بیش از حد سنگین باشد؛ خیلی سبک به نظر خواهد رسید و این موضوع ممکن است در ابتدا به‌نظرتان بسیار عالی باشد، اما در نهایت مشکلات کنترلی ایجاد خواهد کرد.
یک آرشه‌ی مناسب؛ در قسمت نوک، دارای وزن مناسب است تا منجر به خستگی نشود. وزن آن در قسمت پاشنه به گونه‌ای است که تعداد موهایی که با سیم‌ها در تماس هستند کافی باشند و تجربه‌ی آرشه‌کشی روان را برای شما تسهیل کند.
آخرین هدف: داشتن صدادهی عالی
در نهایت، یک آرشه‌ی ممتاز باید صدایی عالی ایجاد کند. شاید شگفت‌زده شوید که ممکن باشد صدا و احساس یک آرشه‌ی ارزان قیمت را به آرشه‌ای خارج از بودجه‌ی مالی خود ترجیح دهید و یا بالعکس.
هر نوازنده‌ی حرفه‌ای، یک، دو یا سه آرشه دارد که بر اساس سبک موسیقی که می‌نوازد و یا تکنیک‌های آرشه‌کشی مورد نیاز برای اجرای یک آهنگ خاص، از آن‌ها استفاده می‌کند. در هر صورت برای انتخاب آرشه‌ی مناسب، لازم است که انواع مختلفی از آن‌ها را امتحان کنید تا ببینید با کدام یک احساس راحتی بیشتری دارید.
منبع: Connollymusic
