آیا میدانید موسیقی جاز در ایالات متحدهی آمریکا متولد شد؟ آیا میدانید ساز درامز اولین بار توسط نوازندگان جاز ساخته شد؟ آیا میدانید ریشهی واژههای «hip» و «cool» به موسیقی جاز برمیگردد؟
اواخر دههی ۱۸۰۰ میلادی
بلوز
موسیقی بلوز یک موسیقی آفریقایی آمریکایی است که از جنوب، از دل بردگان سیاه پوست میآید. این موسیقی اغلب از مشکلاتی چون درد از دست دادن عشق، بیعدالتی، پیروزی در تحمل درد قلب شکسته و سختیها الهام میگیرد. علت اینکه این موسیقی به بلوز معروف شده است این است که پیشگامان این سبک، آن را با غم اجرا میکردند؛ بلو (Blue) در زبان انگلیسی به معنی غم است. بلوز به معنویات، کار، تلاش و عملکرد اجتماعی ترغیب میکند. پایه و اساس موسیقی جاز موسیقی بلوز است. به علاوه بلوز پایهی سبکهای دیگری مثل راکاندرول و کانتری است. موسیقی بلوز از گذشته تا به امروز بسیار پرطرفدار بوده و هست؛ و مثل یک دارو در زمان غم و غصه، ناراحتی را تسکین میدهد.
دههی ۱۹۰۰ میلادی
نیواورلئان
رسوم نیواورلئان در جشن گرفتن بسیار غنی است. موسیقی نظامی، بومی، بلوز، رگتایم، اوپرا، موسیقی کلیسا، نوازندگی درامز آفریقایی و رقصهای مختلف همگی در نیواورلئان بسیار رایج است. با تلفیق تمامی این سبکها در یک سبک، موسیقی جاز متولد شد.
سال 1901 میلادی
لوییس آرمسترانگ متولد شد؛ مبدا موسیقی جاز
از لوییس آرمسترانگ با صدای گرم و شفاف خود و با توانایی فوقالعادهاش در خوانندگی میتوان بدون شک به عنوان کسی که موسیقی جاز را به دیگران آموخت، یاد کرد.
او یکی از تاثیرگذارترین افراد روی موسیقی در تاریخ است. در ماه آگوست در سال 1901 میلادی در نیواورلئان متولد شد. آرمسترانگ نوازندگی شیپور را در سن سیزده سالگی شروع کرد. پیش از آرمسترانگ، دیکسیلند پیشرو در ژانر جاز بود. اما این آرمسترانگ بود که بداههنوازی در جاز را پایهگذاری کرد. لوییس آرمسترانگ در سراسر جهان، همیشه محبوب دلها بود. او در سال ۱۹۷۱ میلادی در نیویورک درگذشت.
بداههنوازی
بداههنوازی عمل نواختن درجا، اتفاقی و ناگهانی یک قطعه موسیقی بدون نظم است. بارزترین ویژگی موسیقی جاز بداههنوازی است. در واقع بداههنوازی از ملزومات سبک جاز و بلوز است. قطعه جاز بدون بداههنوازی جاز نیست. در نغمه اصلی معمولا یک آهنگ معروف و دلنشین، غالبا از نغمههای استاندارد جاز، اجرا میشود. سپس نوبت به بداههنوازی میرسد. در این بخش چند تن از تکنوازان به نوبت قطعه اصلی را متحول میکنند و بسته به ذوق و حال و توانائی خود چیزی مینوازند. هنر اصلی نوازندگان جاز در بخش بداههنوازی تجلی میکند. خوانندگان جاز برای بداههخوانی از کاری به نام صداخوانی استفاده میکنند. در این تکنیک خواننده بهجای خواندن متن ترانه صداهایی (بیمعنی) را که گاه شبیه به کلمات هستند اجرا میکند.
اواسط دههی ۱۹۳۰ میلادی
سوینگ
ریتم پایه در موسیقی جاز سوینگ است. سوینگ یکی از سبکهای فرعی موسیقی جاز است. این سبک از اواسط دههی ۱۹۳۰ در آمریکا رایج شد. پس از آن رقص سوینگ هم به میدان آمد. خوانندگانی مانند بنی گودمن (Benny Goodman) در این سبک کار کردهاند. کاونت بیسی (Count Basie) و دوک الینگتون (Duke Ellington) هم از جمله آهنگسازان سوینگ هستند.
دوک الینگتون (Duke Ellington)
آهنگساز چیرهدست، دوک الینگتون (Duke Ellington) یکی از چهرههای برجسته تاریخ موسیقی در سال ۱۸۹۹ میلادی در ماه آوریل در واشینگتن متولد شد. او نوازندگی پیانو را در سن هفت سالگی شروع کرد. وی تنها یک نوجوان بود که شروع به نوازندگی جاز کرد و به نیویورک رفت تا بتواند رهبر یک گروه موسیقی شود. او در سبک سوینگ نوازنده، پیانیست و رهبر بینظیری شد. وی در سال ۱۹۷۴ میلادی درگذشت.
سال ۱۹۴۰ میلادی
بیباپ (Bebop)
یکی از سبکهای مهم جاز است که در دهه ۱۹۴۰ میلادی در محله هارلم نیویورک شکل گرفت. معنی و مفهوم این سبک از موسیقی در یک کلمه آزادی است.
مشخصه اصلی این سبک اجرای سریع نتها و تاکید زیاد بر بداههنوازی، آنهم بداههنوازی در عرصه همنوائی و ریتم (بهجای بداههنوازی در نغمه) است.
اگر شما واقعا معنای بیباپ را درک میکنید، معنای آزادی را همه میفهمید.
Thelonious Monk، پیانیست و تنظیمکننده
دیزی گیلیسپی (Dizzy Gillespie)
دیزی گیلیسپی نوازنده ترومپت و از پایهگذاران سبک پرشتابی از موسیقی جاز به نام سبک بیباپ بود. وی نوازندهای چیرهدست و در بداههنوازی ممتاز بود. گیلیسپی در سال ۱۹۱۷ میلادی در کارولینا متولد شد و در سال ۱۹۹۳ درگذشت.
دههی ۱۹۵۰ میلادی
جاز لاتین – آفروکوبایی
جاز لاتین در واقع سبک جاز توام با ریتم آمریکای لاتین است. برخی از جازهای لاتین به طور معمول از ریتمهایی استفاده میکنند که این ریتمها یا ریشههایی در ریتمهای آفریقایی دارند یا تاثیری آفریقایی را نشان میدهد؛ این موسیقی در رده جاز آفروکوبایی قرار میگیرد. جاز آفروکوبایی جازی است که ریتمهای کلاوی (کلاو شهری در کشور آلمان) دارد و اغلب از بخشهای ریتمیکی که الگوهای موسیقی مشهور رقصهای کوبایی دارند، بهره میگیرد. در واقع ترکیب فرهنگ اسپانیایی، آفریقایی و آمریکای لاتین در این سبک دیده میشود.
امروزه در بسیاری از شهرهای آمریکا و دیگر کشورهای جهان موزیسینها موسیقی جاز را اجرا و مطالعه میکنند و فستیوالهای جاز در بیشتر شهرهای مهم دنیا هر ساله برگزار می شود. برای آشنایی با مهمترین مراکز موسیقی جاز در جهان میتوانید اینجا را مطالعه کنید.
منبع: scholastic