در این مقاله «تکنیک الکساندر» را به شما آموزش می‌دهیم، تا بتوانید از آن در تمرین‌های روزمره‌ی خود بهره ببرید.
نام تکنیک الکساندر، از نام خالق آن «فردریک ماتیاس الکساندر» گرفته شده است. این تکنیک یک فرآیند آموزشی بوده که برای بازآموزی الگوهای عادتی حرکت و طرز قرار گیری بدن در هنگام نشستن ایجاد شده است. الکساندر معتقد بود که داشتن عادات نادرست در وضعیت قرارگیری و حرکت بدن، به خود آگاهی فیزیکی و سلامت آسیب می‌رساند و این تکنیک می‌تواند سلامت جسمی را به طور کلی تقویت کند. او هم‌چنین این تکنیک را به عنوان یک تکنیک آموزش ذهنی می‌دید.
در طول سال‌ها، پیانیست‌ها فشار قابل توجهی روی عضلات و استخوان‌های داخل دست، مچ، بازوها و شانه‌ها وارد می‌کرده‌اند. برای نواختن پیانو، حرکات سخت فیزیکی و کاملا پیچیده لازم است. به همین دلیل در حرفه‌ی هر پیانیست، آسیب فشار مکرر (RSI)، تقریبا یک اتفاق تضمین شده است. هدف از تکنیک الکساندر، کمک به پیانیست‌ها برای بهبود کیفیت حرکاتشان در هنگام نوازندگی است.
این بهبود کیفیت حرکت، به راحتی منجر به بهبود کیفیت موسیقی نیز می‌شود. شاید این سوال در ذهنتان بیاید که چطور؟ اگر به آن فکر کنید، شانه‌ها و مچ دست سفت پیانیست، احتمالا بر روان بودن موسیقی‌ای که می‌نوازد تأثیر خواهد گذاشت.
در این‌جا اصول بنیادی تکنیک الکساندر را آورده‌ایم؛
اصول اساسی
- نحوه‌ی حرکت کردن، نشستن و ایستادن شما بر عملکردتان تأثیر می‌گذارد.
- ارتباط مناسب سر، گردن و ستون فقرات، برای داشتن توانایی عملکرد مطلوب، اساسی است.
- داشتن هوشیاری بیشتر در مورد نحوه‌ی انجام فعالیت‌های روزمره، برای ایجاد تغییرات مفید ضروری است.
- ذهن و بدن به طور آگاهانه با یک دیگر کار می‌کنند و هر یک بر دیگری تأثیر می‌گذارند.
آموزگاران «تکنیک الکساندر» ابتدا نحوه‌ی حرکت شما را با تمرکز بیشتر بر رابطه‌ی بین سر، گردن و ستون فقرات، قبل از آموزش نحوه‌ی نشستن، ایستادن و نوازندگی، تجزیه و تحلیل می‌کنند.
حداقل موضوع این است که سر انسان سنگین است و این بار سنگین در بالای ستون فقرات آسیب پذیر ما قرار دارد؛ ستون فقرات ما به صورت یک‌پارچه عمل می‌کند، به این معنی که وقتی از طریق وضعیت بد به گردن خود فشار می آوریم، کل ستون فقرات تحت تأثیر قرار می‌گیرد. بنابراین فردریک ماتیاس الکساندر نتیجه گرفت که کلید داشتن وضعیت بدن سالم، توانایی آزاد کردن فشارهای موجود در عضلات و استخوان‌های مرتبط با نوازندگی پیانو است.
تکنیک الکساندر و نوازندگی پیانو
موثرترین راه برای یادگیری تکنیک الکساندر، یافتن یک معلم است که آن را به شما آموزش دهد. معلم شما وضعیت قرارگیری بدنتان و حرکات شما را مشاهده می‌کند. او اطلاعات دیداری را با استفاده از قرار دادن آرام دستانش روی گردن، شانه‌ها، پشت شما و… به شما آموزش می‌دهد. از دستانش استفاده می‌کند تا در مورد الگوهای تنفس و حرکت شما اطلاعات دقیقتری به دست آورد. برای کمک به او در این زمینه، احتمالا در حالی که دستانش به راحتی با بدن شما تماس دارند، از شما خواهد خواست که حرکات ساده‌ای انجام دهید (شاید راه رفتن، ایستادن یا نشستن رو صندلی).
اگر نمی‌توانید برای یادگیری تکنیک الکساندر به کلاس بروید، در این‌جا چند نکته در مورد چگونگی انجام آن در خانه آورده‌ایم؛
- نشستن و بلند شدن
این یکی از بهترین و موثرترین تمرینات است؛ هنگامی که نشسته‌اید، لحظه‌ای به این فکر کنید که سر و گردنتان در چه وضعیتی قرار دارند. بگذارید گردنتان آزاد باشد. بدون استفاده از دستانتان، به راحتی اجازه دهید که گردن شما، سرتان را به سمت بالا هدایت کند. هنگامی که گردنتان سرتان را هدایت می‌کند، سبب می‌شود هنگامی که می‌ایستید، ستون فقرات شما صاف باشد و باعث سالم بودن آن می‌شود.
- داشتن آگاهی بیشتر
این یک نکته‌ی اساسی برای داشتن وضعیت بدنی سالم است. برای نشستن پشت پیانو کمی وقت بگذارید و از نحوه‌ی نشستن خود آگاه شوید. این کار در تکنیک الکساندر اصطلاحا «دادن دستورالعمل» نامیده می‌شود.
اول از همه: به گردن خود توجه کنید. روی آزاد ساختن آن کار کنید؛ وضعیتی را برای آن پیدا کنید که در آن نه تنش داشته و نه افتاده باشد.
در مرحله‌ی دوم: به استخوان‌های نشیمنگاه خود که در پایین لگن شما قرار دارند، توجه کنید؛ به طور طبیعی آن‌ها را روی صندلی شل کنید.
در مرحله‌ی سوم: پاهایتان را آزادانه از مفاصل ران دور کنید.
در مرحله‌ی چهارم: از رابطه‌ی بازو، مچ و دست خود آگاه باشید؛ همان‌طور که دست خود را روی پیانو قرار می‌دهید، سعی کنید آرامش و آزادی را در هر سه مفصل حفظ کنید.
- عملی کردن
هنگامی که احساس کردید هنگام نشستن در پشت پیانو کاملا از وضعیت قرارگیری بدن خود آگاه هستید، سعی کنید این تکنیک را در برخی از تمرینات سبک پیاده کنید. هنگام انجام این کار، نگران دقت در نوازندگی خود نباشید، درعوض، بر تنفس، آزاد کردن گردن، شل کردن دست‌ها و آزاد کردن پاهایتان تمرکز کنید.
تمرینات تکنیک الکساندر، برای اکثر افراد ایمن بوده و هیچ خطری برای سلامتی ندارد. در این تکنیک، هیچ دست‌کاری روی بدن شما صورت نمی‌گیرد و بدن فقط به آرامی لمس می‌شود. با این حال تکنیک الکساندر برای همه مناسب نیست؛ اگر زمانی طولانی باشد که در ستون فقرات خود هر نوع ضایعه‌ای داشته باشید، ممکن است بیشتر از سود برای شما ضرر داشته باشد. لازم به یادآوری است که بیشتر معلمان تکنیک الکساندر پزشک متخصص نیستند؛ آن‌ها وضعیتی را که باید توسط یک متخصص اصلی مراقبت‌های بهداشتی واجد شرایط کنترل شود، تشخیص نمی‌دهند و مشاوره یا درمان نمی‌کنند.
منبع: Pianistmagazine
