هنگامی‌که نوازنده‌ی یک ساز زهی (ویولونیست، نوازنده‌ی ویولا، ویولنسل و یا کنترباس و…) یاد بگیرد که چگونه ساز را نگه دارد و کوک بنوازد، مرحله‌ی بعدی آن است که تکنیک‌های مناسب اجرایش را توسعه دهد.
تکنیک ویبراتو در ویولن چیست؟
ویبراتو یک نوسان جزئی در صدا است که برای ایجاد گرما یا غنا در لحن استفاده می‌شود. این تکنیک در ویولن، یک تکنیک دست چپ است. این تاثیر با تکان دادن انگشت از مچ یا بازو ایجاد می‌شود.
انواع ویبراتو در ویولن
تکنیک ویبراتو را می‌توان با استفاده از روش‌های مختلف اجرا کرد. ویولنیست‌ها سرانجام بر همه‌ی این روش‌ها از طریق تمرین حساب شده، گوش دادن دقیق و پله پله پیش رفتن با معلم ویولن، تسلط خواهند یافت.
تکنیک‌های ویبراتو را از ایتساک پرلمان (Itzhak Perlman) بیاموزید
شاید هیچ معلم ویولنی بیشتر از ایتساک پرلمان در بحث هنر زیبای اجرای تکنیک ویبراتو واجد شرایط نباشد. در ادامه، پرلمان رایج‌ترین انواع ویبراتو را برای یک ویولونیست حرفه‌ای بررسی می‌کند:
- ویبراتو بازو (Arm vibrato): در این روش، جنبش ویبراتو از بازو می‌آید و تمام بازو و دست برای تکان دادن نوک انگشت به کار می‌روند. «پرلمان» در حالی که از این نوع ویبراتو گاه به گاه استفاده می‌کند، می‌گوید به طور کلی کنترل کمتری در ویبراتو بازو نسبت به ویبراتو مچ و انگشتان وجود دارد. در واقع اکثر ویولونیست‌های حرفه‌ای از ویبراتو بازو به میزان کم استفاده می‌کنند.
- ویبراتو دست (Hand vibrato): جنبش این ویبراتو از تکان دادن دست ناشی می‌شود. در این روش بازو نسبتا ثابت می‌ماند.
- ویبراتو انگشت (Finger vibrato): «پرلمان» اغلب از این نوع ویبراتو استفاده می‌کند. در این‌جا نیز جنبش، ناشی از تکان دادن دست از مچ است اما گاهی مستقیما از ماهیچه‌های دست و انگشتان ناشی می‌شود. توجه داشته باشید که نوازنده‌های ماهر سازهای زهی در هر چهار انگشت خود دارای قدرت و کنترل هستند؛ اگر انگشت اول (انگشت اشاره) شما قوی است، توجه خود را به توسعه‌ی تکنیک به همان اندازه در انگشتان دوم، سوم و چهارم متمرکز کنید.
- ویبراتو آرام (Slow vibrato): سرعت این ویبراتو کند است، به این معنا که انگشتانتان را به آرامی تکان می‌دهید.
- ویبراتو مبسوط (Wide vibrato): در این ویبراتو از نوسانات گسترده‌ی انگشتان استفاده می‌شود و صدا به طور گسترده‌ای مواج می‌شود.
- ویبراتو محدود (Narrow vibrato): این ویبراتو با نوسانات کوچک و محدودتر انگشتان شما ایجاد می‌شود و بنابراین تغییرات کمی در صدا ایجاد می‌کند. ویبراتوی مبسوط و سریع، صدای شادابتری دارد و برای ادبیات رمانتیک استفاده می‌شود.
چگونه تکنیک ویبراتو را پرورش دهیم؟
در ابتدا، پروراندن حرکت ویبراتو مدتی طول می‌کشد. در ویبراتو مچ و انگشت، حرکت ویبراتو چیزی شبیه به ترکیبی از تاس انداختن و دست تکان دادن برای خود است. ویبراتو بازو، کمی شبیه به این است که مشت خود را برای کسی تکان دهید. نکته‌ی اصلی، ادامه دادن تلاش و پرورش این ماهیچه‌ها با استفاده از پیاده‌سازی ویبراتو تا جای ممکن در تمریناتتان است.
انتظار داشته باشید که این یک برنامه‌ی بلند مدت باشد؛ سال‌ها طول می‌کشد تا این تکنیک به چیزی تبدیل شود که طبیعی به نظر برسد. ویبراتو زمانی به هنر تبدیل می‌شود که بتوانید انواع مختلف آن را بیاموزید.
- می‌توانید انواع مختلف ویبراتو را به دو پارامتر ساده‌ی سرعت و عرض کاهش دهید؛ ویبراتو می‌تواند آهسته یا سریع و مبسوط یا محدود باشد. شما سپس می‌توانید سرعت و عرض را با هم ترکیب کرده و در اجرای آن تنوع ایجاد کنید.
- ویبراتو می‌تواند در یک قطعه یا حتی در یک عبارت متفاوت باشد، ممکن است اولین تم در یک قطعه را با ویبراتو متوسط اجرا کنید، اما هنگامی که تم بعدا دوباره ظاهر شد، ممکن است آن را با ویبراتو گسترده‌تری اجرا کنید تا تجلی قوی‌تری داشته باشد.
- سرعت‌ها و عرض‌های مختلف می‌تواند برای قسمت‌های مختلف ویولن مناسب باشد؛ برای مثال اگر بر روی گستره‌ی بسیار بالای سیم E می‌نوازید، از یک ویبراتو کوچک و محدود استفاده می‌کنید، زیرا نت‌ها در آن قسمت از ویولن بسیار نزدیک هستند و یک حرکت محدود تنها چیزی است که برای به نوسان درآوردن نت نیاز دارید.
منبع: Masterclass
