باله، رقصی زیبا و اسرارآمیز است که اگرچه قدمتی به قدر چند قرن دارد اما همچنان در بین علاقهمندان به هنر، طرفداران پرشور خود را دارد. ریشههای این هنر را میتوان در ایتالیا و طبقهی اشرافی آن پیدا کرد. در این نوشته شما را به خواندن چند نکته دربارهی این رقص شگفتانگیز دعوت میکنیم.
رقص باله در ایتالیا متولد و در فرانسه شکوفا شد.
نخستین بار در عروسی دختر کاترین مدیچی، که از اشراف ایتالیایی بود، رقص باله اجرا شد. کاترین مدیچی رقص باله را از ایتالیا به فرانسه برد و این هنر تحت نفوذ اشرافی او، در فرانسه پیشرفت چشمگیری کرد. قطعهای که در این مراسم اجرا شد قطعهی «بهشت عشق»* بود. رقص باله در آغاز تماما با هزینه و بودجهی سلطنتی حمایت میشد و ایدههای ادبی و موسیقایی به کار رفته در آن نیز از سوی دربار انتخاب و دیکته میشد.
نخستین بالهی رسمی سلطنتی نیز در فرانسه و در مقابل سفیران لهستان اجرا شد که با نام بالهی لهستانیها* شناخته شد.
محبوبیت باله در اروپا
دربار فرانسه برای بسیاری از کشورهای اروپایی الگو و پیشرو در زمینهی مد و امور فرهنگی بود. به همین دلیل دیگر کشورهای اروپایی نیز پس از فرانسه به این هنر روی آوردند.
در ادامه چند نکتهی جالب و کمترشنیدهشده دربارهی رقص باله را با هم میخوانیم.
نخستین رقصندههای باله تماما مردها بودهاند.
از زمان پیدایش رقص باله تا سال ۱۶۸۱ زنها اجازه نداشتند رقص باله را اجرا کنند و تا این زمان تمام رقصندههای باله مرد بودند.
برای تهیهی لباس مخصوص باله (که به آن توتو میگویند)، چهار روز زمان لازم است.
توتوها لباسهای سنتی مخصوص بالرینها هستند که ساختن هر یک از آنها ممکن است بیش از ۹۰ ساعت طول بکشد. برای تهیهی این لباسها تلاش زیادی لازم است و در هر اجرا، تعداد زیادی از آنها وجود دارد.
بالرینها برای هر اجرای باله حدود پنج هزار ساعت تمرین میکنند و هر اجرا چهار ساعت طول میکشد.
یک بالرین زن هنگام یک اجرا سه بار تمام وزن خود را روی انگشت شصت پا تحمل میکند.
بالرینها برای آن که زمین نخورند ترفند خود را دارند.
بالرینها برای جلوگیری از زمین خوردن به کف پا و کف صحنهی اجرا روزین میزنند. آنها برای اینکه راحتتر روی صحنه به این طرف و آن طرف بروند به نقاطی از کف پا و زمین اجرا روزین میزنند. روزین مادهی کریستالی زرد رنگی است که موزیسینها نیز از آن برای نرم کردن موهای آرشه استفاده میکنند.
بالرینها خوب پرواز میکنند!
در رقص باله چند نوع پرش وجود دارد و هریک از این پرشها اصطلاح مخصوص به خود را دارد:
پرش با دو پا و فرود آمدن روی دو پا. (saute)
پرش از یک پا و منتقل کردن وزن بدن به پای مخالف. (jete)
بالرینها به اندازهی فوتبالیستها قوی هستند.
قدرت بدنی بالرینهای مرد بهحدی است که میتوانند بیش از نیم تن، یعنی معادل وزن یک ماشین، را در طول یک اجرا بلند کنند.
مشهورترین قطعهها برای رقص باله از چایکوفسکی است.
بالهی سهنفره
در اوایل قرن بیستم، اسکار شلمر، نقاش، مجسمهساز و طراح رقص آلمانی، یک رقص بالهی سهنفره طراحی کرد. ایدهی این رقص بر پایهی تثلیث است و سه رقصنده، سه اکت، ۱۲ رقص و ۱۸ لباس دارد. شملر از هنرمندانی بود که بدن انسان را بهعنوان یک رسانهی هنری در نظر گرفت. او باله و پانتومیم را مستقل از تئاتر و اوپرا میدید و توانست ایدهی خود را با طراحی رقصهای هندسی ارائه کند. او برای این رقصها لباسهای مخصوصی طراحی کرده بود که بر حجم بدن انسان تاکید میکرد.
*Le Paradis d`Amour
*Ballet des Polonais