استفاده از کلیفون بر روی آرشه، نقطه‌ی عطفی برای نوازندگان مبتدی سازهای زهی آرشه‌ای است. پیش از تمرین و توسعه‌ی حافظه‌ی ماهیچه‌ای، عمل نگه‌داشتن آرشه و انگشت‌گذاری روی سیم‌ها، ناشیانه خواهد بود، اما استفاده از کلیفون کاری است که می‌توانید با اطمینان انجام دهید.
با این حال، مانند هر کار دیگری که مربوط به نواختن ویولن، ویولا، ویولنسل یا کنترباس است، برای استفاده از این ماده بر روی آرشه نیز به دانش و مهارت نیاز دارید. عواملی چون؛ نوع کلیفون، مقدار استفاده (یا عدم استفاده) و دفعات استفاده از آن، بر آرشه‌کشی و صدادهی شما تأثیرگذار خواهد بود.
با گذشت زمان، بر اساس تجربیات و ترجیحات شخصی خود متوجه خواهید شد که چه میزان کلیفون بر روی آرشه نیاز است. تا قبل از رسیدن به این مرحله، نکاتی را درباره‌ی نحوه‌ی استفاده از آن برای شما می‌آوریم.
1. نوع کلیفون مناسب برای ساز و اقلیم خود را انتخاب کنید
موهای آرشه، صاف و لغزنده هستند. کلیفون سبب ایجاد بافت و مقاومت بیشتر در موهای آرشه می‌شود. کلیفون ساخته شده از رزین‌های چسبناک درختان مخروطی، دارای طیف وسیعی از رنگ و چگالی هستند. کلیفون‌های تیره‌تر، وزن بیشتری دارند و برای سازهای زهی بزرگتر مناسبند. کلیفون‌هایی که رنگ روشن‌تر دارند از نظر چگالی و چسبندگی سبک‌تر بوده و بیشتر برای ویولن و ویولا مناسب هستند.
آب و هوا نیز تاثیر به سزایی بر انتخاب کلیفون دارد چراکه این ماده نیز درست مانند ساز، به تغییرات دما و رطوبت واکنش نشان می‌دهد. اگر در آب و هوای گرم و مرطوب زندگی می‌کنید، ممکن است ترجیح دهید برای فصول مختلف، از انواع متفاوت آن استفاده کنید.
با توجه به این نکته، برای حفظ یکپارچگی کلیفون، همیشه آن را در جعبه‌ی ساز دارای تنظیم کننده‌ی رطوبت نگهداری کنید.
2. از فروشنده بپرسید که آیا آرشه‌ی جدید شما از قبل به کلیفون آغشته شده است؟
هنگام خرید ساز و آرشه‌ی خود بپرسید که آیا آرشه‌ی جدید شما از قبل به کلیفون آغشته شده است؟ استفاده از کلیفون به میزان لازم بر روی موهای یک آرشه‌ی جدید به تلاش بیشتری نیاز دارد، زیرا موها فاقد هرگونه کلیفون (رزین) هستند و اصطکاک کمی دارند. اگر آرشه از قبل به کلیفون آغشته شده باشد، می‌توانید پیش از استفاده‌ی دوباره از رزین (کلیفون)، چند بار با آن نوازندگی و تمرین کنید.
تا زمانی که آرشه‌ی شما نیاز به کلیفون دوباره داشته باشد، دستورالعمل‌های زیر را در اختیار شما قرار می‌دهیم. مربی موسیقی شما آرشه‌ی شما را به میزان مناسب به کلیفون آغشته خواهد کرد. در این صورت، تنها ۳ الی ۴ بار کافیست تا آرشه‌ای که از قبل به کلیفون آغشته شده است را از روی کلیفون عبور دهید.
اگر آرشه‌ی شما فاقد کلیفون است، خودتان می‌توانید این کار را انجام دهید. یک آرشه‌ی کاملا جدید و بدون کلیفون حدود 40 یا حتی 50 بار باید از بالا به پایین و پایین به بالا، روی سطح کلیفون کشیده شود تا بین سطح کلیفون و آرشه اصطکاک ایجاد شده و موهای آرشه به کلیفون آغشته شود.
3. سطح کلیفون جدید را خراش دهید
سطح کلیفون‌های جدید صاف و صیقلی هستند و سبب می‌شود لازم باشد که زمان بیشتری آرشه را روی آن حرکت دهید تا به کلیفون آغشته شود. به همین دلیل، توصیه می‌کنیم از چنگال یا چاقوی پلاستیکی دندانه دار برای خراش دادن سطح آن استفاده کنید تا سریع‌تر به آرشه‌ی شما بچسبد.
سطح کلیفون را به آرامی خراش دهید (کلمه‌ی کلیدی در این‌جا، «به آرامی» است – نیازی به فشار زیاد ندارید)، با حرکت جلو و عقب آن را خراش دهید تا سطحش کدر شود. نباید سطح آن را بکنید یا فشار دهید. هنگامی که سطح براق آن کدر شد، کلیفون آماده است که به آرشه‌ی شما بچسبد.
4. نه کم و نه زیاد
نکته: بسیار حائز اهمیت است که هرگز موهای آرشه‌ی خود را دست مالی نکنید، چراکه چربی سطح انگشتانتان روی موها مالیده شده و چسبیدن کلیفون به آرشه را سخت می‌کند.
حالا زمان آن است که آرشه را به کلیفون آغشته کنید:
- موهای آرشه را سفت کنید. استفاده از کلیفون روی آرشه‌ی شل می‌تواند سبب آسیب به آرشه شود.
- از پاشنه‌ی آرشه شروع کنید و به آرامی آرشه را روی کلیفون بکشید تا به نوک آن برسید. این کار باید به طور نسبی و مداوم انجام شود تا همه جای آرشه به طور مساوی به کلیفون آغشته شود. اگر خیلی سریع حرکت کنید، اصطکاک ایجاد شده سبب ایجاد حرارت و سفت شدن کلیفون می‌شود.
- کلیفون را بچرخانید تا تمام سطوح آن به یک اندازه ساییده شود. اگر این کار را نکنید، روی سطح کلیفون شیار و خطوط ایجاد شده و استفاده‌ی یک‌دست از آن را در طول آرشه و بر روی پهنای موهای آرشه دشوار می‌سازد.
- هنگام نوازندگی متوجه خواهید شد که گرد و غبار کلیفون تازه بر روی بدنه و سیم‌های ساز شما قرار می‌گیرد. پس از اتمام نوازندگی، از یک پارچه‌ی نرم برای پاک کردن گرد و غبار کلیفون اضافی از روی ساز خود استفاده کنید. این کار به حفظ سیم‌ها و بدنه‌ی ساز کمک می‌کند.
معمولا لازم است که هنرجویان پس از هر ۴ الی ۶ ساعت تمرین نوازندگی (تقریبا دو بار در هفته)، از کلیفون استفاده کنند.
5. چه میزان کلیفون کافی است؟
در طول زمان، آزمایش کنید که میزان‌های مختلف کلیفون چه تاثیری بر احساس و صدای نوازندگی شما می‌گذارد.
بدون کلیفون
متوجه خواهید شد که بدون کلیفون، صدایی بسیار توخالی و رنگ پریده خواهید داشت و در واقع برای ایجاد صدا باید فشار بیشتری بیاورید.
کلیفون کم
استفاده از کلیفون ولی نه به اندازه‌ی کافی، باعث ایجاد صدای بیشتر اما نامطبوع می‌شود، زیرا آرشه نمی‌تواند حرکتی هموار (با اصطکاک کافی) در طول سیم داشته باشد.
کلیفون به اندازه‌ی کافی
هنگامی که آرشه‌تان را به اندازه کافی به کلیفون آغشته کرده باشید (معمولا چهار تا پنج حرکت رفت و برگشت بر روی کلیفون)، آرشه به راحتی و به طور پیوسته در طول سیم‌ها حرکت کرده و صدایی گرم و غنی ایجاد می‌کند.
کلیفون بیش از اندازه
زمانی متوجه خواهید شد به مقدار زیاد کلیفون استفاده کرده‌اید که گرد و غبار زیادی از آرشه جدا شود و به علاوه احساس کنید که آرشه‌ی شما چسبندگی زیادی پیدا کرده است و برای جابجایی آن به تلاش بیشتری نیاز دارید. هم‌چنین صدادهی آن خراشیده و خشن خواهد بود.
به سرعت، نحوه‌ی صحیح استفاده از کلیفون به مرحله‌ای راحت در تمرینات شما تبدیل خواهد شد. تا آن زمان، از این نکات برای توسعه‌ی تکنیک‌های نحوه‌ی استفاده از کلیفون بهره ببرید.
منبع: Connollymusic
