چشمان کاملا بسته

نگاهی به موسیقی «چشمان کاملا بسته» اثر استنلی کوبریک

موسیقی این فیلم یک موسیقی تجربی و از تیره‌ترین‌ها در آثار کوبریک است.

استنلی کوبریک، کارگردان مشهور و بزرگ آمریکایی،‌ آخرین اثر خود «چشمان کاملا بسته» را در سال ۱۹۹۹ اندکی پیش از مرگش ساخت. به گفته‌ی نزدیکان کوبریک، او قبل از انتخاب یک قطعه‌ی موسیقی برای فیلمش، مدتی طولانی با آن زندگی می‌کند و سپس تصمیم می‌گیرد که از آن قطعه استفاده کند یا نه. کوبریک همیشه در فیلم‌هایش از موسیقی‌های خارج از عرف و ساختار استفاده کرده است. اما باید گفت که چهار قطعه‌ی اصلی موسیقی فیلم چشمان کاملا بسته تاریک‌ترین، غیر معمول‌ترین و شوم‌ترین آن‌ها است.
او هنگام ساخت آخرین فیلمش، یک قطعه‌ی موسیقی به نام backwards pierst از آلبوم Deluge آهنگساز انگلیسی جاسلین پوک شنید و با شنیدن این قطعه احساس کرد موسیقی متن یکی از مهم‌ترین سکانس‌های فیلمش را یافته است. پس از آن، به پوک پیشنهاد داد تا برای فیلم جدیدش آهنگسازی کند.

ژاکلین پوک درواقع آهنگساز عجیب‌ترین صحنه‌های چشمان کاملا بسته است.

قطعه‌ای که کوبریک شنیده بود، backwards priest قطعه‌ای رومانیایی با پس‌زمینه‌ی صدای یک کشیش و مراسم مذهبی بود. او با شنیدن آن قطعه مطمئن شد که موسیقی مورد نظر خود برای صحنه‌ی مراسم بالماسکه را یافته است. بنابراین پوکِ آهنگساز، موسیقی سکانس مراسم بالماسکه را با الهام از قطعه‌ی backwards priest خود ساخت. کوبریک از پوک خواسته بود برای اصلی‌ترین صحنه‌های فیلمش آهنگسازی کند:

– ژاسلین پوک، آهنگساز فیلم چشمان کاملا بسته:

«وقتی بحث ساخت موسیقی فیلم کوبریک به من پیشنهاد شد، فقط سعی کردم وحشت نکنم! زیرا تا آن زمان تجربه‌ی ساخت موسیقی فیلم نداشتم. کوبریک به من گفت بیا یک موسیقی برای هم‌خوابی زن و مرد بسازیم. من تعجب کردم و گفتم یعنی چه نوع موسیقی؟ او منتظر پاسخ من نبود و فقط می‌خواست موسیقی فیلمش را به من بسپارد.»
«در حاشیه‌ی ساخت موسیقی این فیلم رفتارهای امنیتی هم به چشم می‌خورد. مثلا آن‌ها نگران این بودند که نوار ویدیویی فیلم را به من بدهند. حتی یک نفر بود که هر روز ویدیو را می‌آورد، در خانه‌ی من می‌نشست و سپس آن را با خود می‌برد. اما در نهایت به من اعتماد کردند.»

در اوایل فیلم، آن‌جا که دکتر بیل (تام کروز) همسر خود را در حال هم‌خوابی با مرد دیگری تصور می‌کند، موسیقی رویاگونه‌ی پوک از آرامش به هرج‌ومرج می‌رود تا احساس پارانویا را در شخصیت دکتر بیل پررنگ کند. این قطعه مخاطب را از یک رویای شفاف و آرام به یک بحران وجودی تمام‌عیار می‌رساند.
صحنه‌ی اصلی فیلم زمانی شروع می‌شود که دکتر بیل به یک آیین بالماسکه‌ی مخفیانه می‌رود و شاهد برگزاری مراسمی عجیب‌وغریب می‌شود. مردی که شنل قرمز پوشیده و ماسک شیطانی به چهره دارد، گروهی از چهره‌های کلاه‌دار را فرا می‌خواند. آن‌ها لباس‌های خود را از تن می‌اندازند و شروع به بوسیدن می‌کنند. انگار که آوازهای هراس‌انگیز در دل موسیقی، آن‌ها را به این کار وا می‌دارد. جمعی از مردان که همه از نخبگان جامعه هستند، زنان برهنه در اتاق را با نگاه‌های حریص و کنجکاوانه‌ی خود برانداز می‌کنند، در حالی که برای پنهان کردن هویتشان ماسک بر چهره دارند. همزمان با همه‌ی این اتفاق‌های خیره‌کننده و غیر عادی، موسیقی مخاطب را به فضایی عجیب‌وغریب می‌برد.
موسیقی این سکانس گویی به جهان دیگری تعلق دارد و مخاطب را در یک جهنم باشکوه و مجلل نگه می‌دارد:
«بله! موسیقی این سکانس تهدیدآمیز و دلهره‌آور است. من می‌خواستم سیم‌ها این موسیقی را ایجاد کنند تا وقتی صدای بلند کشیش غالب می‌شود، شما را به جایی زیبا ببرد.»
جاسلین پوک
جاسلین پوک دانش‌آموخته‌ی مدرسه‌ی موسیقی و نمایش گیلد هال لندن است. رشته‌ی تخصصی او ویولا است و تجربه‌های متعددی در زمینه‌ی موسیقی دارد. موسیقی او در یک ژانر مشخص نمی‌گنجد و میان پاپ، الکترونیک و ارکسترال در رفت و آمد است. شاید همین امر باعث شد او انتخاب کوبریک برای ساخت موسیقی فیلمش باشد:
«کوبریک از من می‌پرسید: این چه نوع موسیقی است؟ به نظرم او از تجربی بودن موسیقی من و اینکه نمی‌شد برچسب خاصی به آن زد خوشش می‌آمد.»

هنگامی که چشمان کاملا بسته در سال ۱۹۹۹ در تئاترها رونمایی شد، موسیقی آن مورد توجه کارگردان‌های بسیاری قرار گرفت. البته به گفته‌ی پوک، کارگردانان فیلم‌های هنری، نه فیلم‌های هالیوودی!

منابع
NPR
DAZED

1 دیدگاه دربارهٔ «نگاهی به موسیقی «چشمان کاملا بسته» اثر استنلی کوبریک»

  1. خیلی عالیه مخصوصا اهنگش

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *