رد پای گشت و گذار بتهوون در جهان پیانو را می‌توان در چند پیانو مشهور زمان او یافت. در این نوشته به نقل از مجله‌ی پیانیست، با این پیانوها آشنا می‌شویم.
Stein
زمانی که بتهوون در بن زندگی می‌کرد، از کارگاه Stein در Augsburg دیدن کرد و با سازها به طور کامل آشنا شد. صدای این ساز سبک و بسیار واضح بود، اما لمس آن مانند صدای هارپسیکورد بود. محکم‌تر فشردن کلاویه‌ها شدت صدا را بیشتر نمی‌کرد.
آنتون والتر
آنتون والتر (۱۸۲۶-۱۷۵۲) یک سازنده‌ی ساز مهم و بسیار موفق وینی بود. در طول دهه‌ی ۱۷۸۰ او خود را در وین به عنوان یک سازنده‌ی ارگان و به‌طور کلی سازنده‌ی ساز معرفی کرد و به زودی توسط پادشاه لئوپولد دوم عنوان “سازنده‌ی ساز اتاق سلطنتی” به او اعطا شد. چهار پیانوفورته او به دربار سلطنتی تحویل داده شد.
بتهوون پس از ورود به وین در سال ۱۷۹۲، به‌سرعت جذب پیانوهای آنتون والتر شد. اکشن Prellmechanik از برگشتن چکش‌ها به عقب جلوگیری می‌کرد، در حالی که جعبه‌صدا و بریج بزرگ‌تر این ساز، صدایی غنی‌تر و درخشان ایجاد می‌کردند.
والتر بسیار پرکار بود و در طول زندگی خود حدود هزار ساز ساخت. تا سال ۱۸۰۴، بیست ساز ساز برای او کار می‌کردند. از میان سازهایی که والتر ساخت تنها چهل ساز باقی مانده است. آخرین بازمانده پیانوی والتر مربوط به سال ۱۸۲۵ است. امروزه از آن سازها اغلب به عنوان مدلی برای ساخت نسخه های معتبر و اصیل پیانو استفاده می شود.
فریتز
پیانو فریتز یک نمونه‌ی عالی از بهترین ساز وینی آن دوران است. این ساز شش اکتاو، باس دو سیم و رجیسترهای متوسط داشت. تربل triple-stringed و چهار پدال داشت. جعبه صدای آن باریک و بریج‌ها در باس تقسیم شده‌اند.
سر چکش‌های کوچک برای لمس دقیق و سبک و صدای کامل و بزرگ با حجم قابل توجه از ویژگی‌های آن است.
Streicher
خانواده Streicher دوستان نزدیک بتهوون بودند. سبک نوازندگی (Agressive) او، الهام‌بخش کمپانی وینی برای ساخت یک پیانو شش اکتاو جدید با صدایی غنی‌تر، رمانتیک‌تر و با رزونانس بیشتر شد.
ماجرا از این قرار است که بتهوون برای اولین بار وقتی که پسری ۱۶ ساله بود، نانت استرایچر را ملاقات کرد. نانت دختر یک سازنده‌ی پیانو و ارگ معروف، یوهان آندریاس استین بود. خانواده در آگسبورگ زندگی می کردند، جایی که بتهوون در بازگشت به بن در آنجا توقف کرد. بتهوون و نانت، حرف‌ها و تجربه‌های مشترکی برای صحبت داشتند. نانت خودش پیانیست بسیار با استعدادی بود.
نانت، خیلی زود بسیاری از مهارت های پدرش را به دست آورد و به عنوان یک صنعتگر متخصص شهرت پیدا کرد. او دو سال پس از مرگ پدرش، با مردی به نام یوهان آندریاس استرایچر در سال ۱۷۹۴ ازدواج کرد. این زوج بلافاصله به وین نقل مکان کردند و یک کارخانه پیانو در حومه‌ی شهر تأسیس کردند. استرایچرها پیانوهای زیادی برای بتهوون ساختند که به شدت از آنها تعریف می‌کرد.
خانه‌ی استرایچرها مرکزی برای رویدادهای موسیقی شده بود که صبح‌های دوشنبه برگزار می‌شد و نوازندگان برجسته وین در آن رفت و آمد می‌کردند. شکی نیست که بتهوون بارها در آنجا اجرا داشته است.
از نانت در کتاب های تاریخ به عنوان همسر «سازنده پیانو، یوهان آندریاس استرایچر» یاد می‌شود، اما او در واقع صاحب کارخانه‌ی پیانو بود و شوهرش را که یک پیانیست و معلم بود، برای انجام امور فروش، حسابداری و مکاتبات تجاری استخدام کرد:
«بتهوون‌پژوهان، که شاید تصور نکردند یک زن در قرن هجدهم می‌تواند پیانو بسازد، آندریاس را به سازنده و نانت را به یاری در سایه او تبدیل کرده‌اند.»
Broadwood
حدود دویست سال پیش، بتهوون یک پیانو گرند از Broadwood دریافت کرد. واضح بود که هدیه‌ی پیانوساز انگلیسی به بتهوون انگیزه‌ای تجاری داشت. با این حال، جعبه‌صدای پهن‌تر، چکش‌های بزرگ‌تر با چرم ضخیم‌تر، Damperهای کوچک‌تر برای باس و پدال‌های عالی با عظمت موسیقی بتهوون هم‌خوانی داشت. این ساز نزد بتهوون محبوب بود و گفته می‌شود او بیشتر سونات‌های پیانو متاخر خود را با الهام‌بخشی این ساز ساخته است.
بین شرکت‌های پیانو موجود، Broadwood قدیم‌ترین آنها است. این شرکت در سال ۱۷۲۸ تأسیس شد. این شرکت از زمان سلطنت جورج دوم (۱۷۶۰-۱۶۸۳) مجوزی برای تهیه و نگهداری پیانو برای خانواده‌های سلطنتی بریتانیا داشته است. نام هایدن، شوپن، برامس، لیست، الگار، هولست و وان ویلیامز در میان مشتریان این شرکت پیانوساز است.
توماس براودوود در سال ۱۸۱۷ با بتهوون ۴۷ ساله در وین ملاقات کرد. او پس از آن‌که دریافت بتهوون ناشنوا و اندکی تنگ‌دست است تصمیم گرفت به او یک پیانو گرند هدیه دهد. در آن زمان صدای یک پیانو گرند انگلیسی به طرز محسوسی بیشتر از سازهای وینی بتهوون بود.
برادوود ترتیبی داد تا برخی از پیانیست‌های پیانو در لندن – فردریش کالکبرنر، فردیناند ریس (مأمور لندنی بتهوون)، یوهان باپتیست کرامر، موزیو کلمنتی، ژاک-گودفروی فراری و چارلز کنیت، پیانویی را برای بتهوون از کارخانه‌اش انتخاب کنند. و همه، به استثنای کلمنتی، پیانو را امضا کردند.
این پیانو در ماه مه ۱۸۱۸ در اقامت‌گاه تابستانی بتهوون در وین به دست او رسید و به‌سرعت به پیانو محبوب او بدل گشت. اگرچه بتهوون که تقریبا داشت کاملا ناشنوا می‌شد با فشار آوردن به کلاویه‌های آن پیانو سعی می‌کرد صدای بلندتری ایجاد کند. او با این کار باعث شد که این پیانو در سال ۱۸۲۴ کاملا از کار بیفتد.
پیانو Erard
در سال ۱۸۰۳، یک پیانو جدید وارد زندگی بتهوون شد. این پیانو که ساخته‌ی برادران Erard در پاریس بود، ظاهری شبیه هارپسیکورد داشت.این نخستین پیانو خارجی بتهوون بود. شماره سریال این پیانو ۱۳۳ بود، به این معنا که صدوسی و سومین پیانو گرندی است که شرکت پاریسی از سال ۱۹۷۹ تا آن زمان ساخته بود.
به گواه یک شاهد، بتهوون چنان مسحور این ساز بود که تمام سازهای وینی در برابر آن مزخرفی بیش نبودند. اما اگرچه صدای پیانو فرانسوی فوق‌العاده بود، از نظر لمسی به طور قابل توجهی سنگین‌تر از تمام پیانوهای وینی بود که بتهوون به آنها عادت داشت. او در نتیجه به مهارت یک تکنسین بومی که تنظیمات فنی ساخته بود اعتماد کرد.
با وجود این، در فرایند استفاده از این پیانو، بتهوون که دید ویژگی‌های منحصر به فرد این پیانو به خطر افتاده است، پس از شش سال استفاده و در حالی که صاحب آن پیانو بود، به‌ناچار آن را یک «اکنون کاملا بدون استفاده» اعلام کرد. او مدتی پیانو را به‌عنوان یادگاری نگه داشت و سرانجام آن را به برادرش یوهان داد. یوهان این ساز را به موزه‌ی Oberösterreichisches Landesmuseum در اتریش اهدا کرد.
برای درک بهتر اهمیت پیانوی آرارد نزد بتهوون و به‌عنوان بخشی از یک پروژه‌ی تحقیقاتی، یک کپی دقیق از این ساز در مرکز مطالعات و پژوهش‌های پیشرفته موسیقی در اورفئوس بلژیک ساخته شد و ساز بتهوون را به حالت پیش‌تنظیم بازگرداند. در این پروژه، دو مدل اکشن برای امکان مقایسه‌ی قبل و بعد ساخته شد.
سوال این بود که چه چیزی بتهوون را جذب این ساز کرده بود؟ کارآیی آن چه بود و بتهوون به‌عنوان نوازنده و آهنگ‌ساز چطور آن را کوک می‌کرد؟
در حالی که بتهوون هر روز بیش از قبل با پیانو فرانسوی یکی می‌شد، چطور این ساز هویت و سودمندی خود را از دست داد؟
آیا این ماکت پیانو می‌توانست دوره‌ای حیاتی از زندگی بتهوون را برای ما روشن کند؟ آیا می‌توانست ما را با دنیای موازی نوازندگی پیانو در پاریس در اوایل سده‌ی ۱۸۰۰ آشنا کند؟
اگر به جست‌وجو در این داستان علاقه دارید باید بدانید که
حاصل این پژوهش، یک کتاب، یک سی‌دی ضبط‌شده و یک مستند تلویزیونی است که داستان پیانو فرانسوی و صاحب وینی آن را بازگو می‌کند.
ملکه ویکتوریا نیز صاحب یک پیانوی ارارد به نام Golden Piano بود که اکنون در کاخ باکینگهام نگهداری می شود.
گرف
کنراد گراف، یکی از سازندگان جدید و نوآور پیانو در وین، در سال 1825 یک ساز به بتهوون قرض داد. او هر سال بیش از 100 ساز می ساخت و از صفحه موسیقی برادوود کپی می کرد تا به سبک انگلیسی تر کیفیت آهنگ دست یابد.
