ساز باسون

درباره‌ی ساز باسون


فاگوت یا باسون از سازهای بادی چوبی است که قمیش دوزبانه‌ای دارد. صدای این ساز در ناحیه باس قرار می‌گیرد. اصول ساختمان باسون مانند کلارینت است. طول لوله‌ی آن در مجموع کمی کمتر از سه متر است که دو پنجم آن به‌خاطر راحتی اجرا و به دست گرفتن ساز بر روی خود خم شده و در کنار یا عقب لوله درازتر قرار گرفته است. این ساز در شکل مدرن خودش در قرن نوزدهم به طور عمده در ارکستر، کنسرت، باند (گروه موسیقی) و موسیقی مجلسی به کار گرفته می‌شد. باسون یکی از سازهای غیر انتقالی است که به خاطر رنگ صدای متمایز، محدوده صدایی گسترده، انواع مشخصه‌ها و خوش‌دستی شناخته شده است.

صدای ساز باسون، دلنشين، مخملی، گرم و گيرا، نافذ و برانگيزاننده احساسات است.

خمیدگی لوله باسون به اين معناست كه اين ساز صدای شاوم مانند نافذ و درخشان ابوا را ندارد.

صدای باسون از نظر هارمونیک ‌ها غنی است كه به آن رنگ ويژه‌ای می بخشد. از برجسته‌ترین شاخصه‌های این ساز، تفاوت بین رجيسترها است: صدایی پر و كامل در رجيستر پایین‌تر، باریک و بلند، برازنده و آهنگين در ميانه و باریک و فشرده در رجيستر بالاتر.

در تمامی رجيسترها ، نت‌های باسون به‌ويژه نت‌های استاكاتو كاملاً براي اجرای افكت‌های طنزآميز و بامزه و نمايش كاريكاتورهای موسيقيایی مناسب است.

شنوندگان این ساز غالبا رنگ صدای گرم، سیاه و نی‌مانند آن را با صدای یک خواننده مرد باریتون مقایسه می‌کنند. نوازنده باسون به نام باسونیست شناخته می‌شود. باسون همانند ابوا، سازی دو زبانه است که خیلی نزدیک به هم قرار می‌گیرند. بر خلاف ابوا صدای شبیه شاومی که این دهانه تولید می‌کند با خمیدگی مجرای هوا تعدیل می‌شود؛ بنابر این نت‌های باسون ادامه نت‌های پایین (بم) کامپس ابوا نیستند. باسون مدرن در دو شکل عمده وجود داشت، سیستم بافت و سیستم هکل. در بیشتردنیا سیستم هکل نواخته می‌شود، در حالی‌که سیستم بافت در درجه اول در فرانسه، بلژیک و بخشی از آمریکای لاتین نواخته شد. شماری از انواع دیگر باسون همانند گالاندرونوم توسط سازندگان مختلف ساز ساخته شد.

در ایران، محسن افتاده از نوازندگان مشهور ساز باسون است. او عضو ارکستر سمفونیک تهران و بنیان‌گذار ارکستر مجلسی رودکی بوده است. این نوازنده، در بسیاری از فیلم‌های مهم سینمای ایران و همچنین تعدادی از سریال‌ها ساز باسون نواخته است:

قیصر و بیگانه بیا، مسعود کیمیایی. اسرار گنج دره جنی، ابراهیم گلستان. هزار دستان، علی حاتمی. ناخدا خورشید، ناصر تقوایی. گبه، محسن مخملباف.

محسن افتاده
دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *