روشهای زیادی برای نوازندگی با یک ساز زهی مانند ویولن وجود دارد.
یکی از این روشها استفاده از تکنیک لگاتو است، که روان و مستمر بوده و در واقع اجرای یک نت و رسیدن به نت بعدی بدون وقفه در میانشان است.
روشی دیگر، استفاده از تکنیکهای مختلف استاکاتو است که در آن هر نت به صورت افراطی و با سرعت از نت بعدی جدا شده و اجرا میشود.
اما اگر شما به عنوان نوازنده یا آهنگساز، به دنبال صدایی در میان این دو تکنیک باشید، چه؟ خوشبختانه یک تکنیک اجرایی وجود دارد که حالت میانهی این دو روش قبلی است: تکنیک دتاشه (Detaché).
دتاشه (Detaché) چیست؟
دتاشه یک تکنیک نوازندگی در ویولن و سایر سازهای زهی است که در واقع اجرای ضربات پی در پی گسترده، اما مجزا است.
در صفحات سادهی نت، نتها دارای خط اتصال نیستند.
تکنیک دتاشه، صدایی متعادل میان تکنیک لگاتوی روان و تکنیک استکاتو دارد.
تکنیک دتاشه چیست؟
برای اجرای صحیح تکنیک آرشهکشی دتاشه باید ابتدا در آرشهکشی کنترل داشته باشید. اکثر نوازندگان، پاساژهای دتاشه را با وسط آرشه (بهجای نوک یا پاشنهی آرشه) اجرا میکنند.
هنگام اجرای تکنیک دتاشه، برای اجرای هر نت به آرشهکشی جداگانه نیاز دارید؛ آرشهکشی متناوب میان آرشهکشیهای بالا و پایین. تکنیک دتاشه برای اجرای همزمان سه نت و دوبل نتها بر روی صفحهی انگشتگذاری نیز مناسب است که با تغییر آرشه راحتتر انجام میشود.
تفاوت میان دتاشه (Detaché) و مارتله (Martelé) در چیست؟
تکنیک دتاشه بسیار شبیه به تکنیک آرشهکشی مارتله است اما با یک تفاوت اصلی: در تکنیک مارتله بر نتهای جداگانه و متمایز بودن نتها به شدت تأکید میشود. کشش نتها در تکنیک مارتله به اندازهای که در استکاتو کوتاه است، کوتاه نمیشود اما بیشتر در جهت تکنیک استاکاتو متمایل است تا دتاشه. (اصطلاح marcato، همچنین برای توصیف یک تکنیک اجرایی تقریبا یکسان استفاده میشود. اگرچه بخشهایی که با marcato اجرا میشوند، طبق تعریف همیشه شامل آکسان هستند.)
غالبا از آرشهکشیهای زیاد و بسیار سریع برای تکنیک مارتله استفاده میشود. این تکنیک گاهی در موسیقی با یک خط یا آکسان در بالای نت مشخص میشود، اما نه همیشه. در مقابل، برای تکنیک دتاشه از هیچ نوع علامت آکسان استفاده نمیشود. اگر در نت موسیقی هیچ خط اتصال یا آکسانی نوشته نشده است، نشاندهندهی آن است که آهنگساز میخواسته از تکنیک دتاشه استفاده کنید.
تفاوت تکنیک دتاشه با سایر تکنیکها
در اینجا علاوهبر مارتله و دتاشه، تعدادی دیگر از تکنیکهای رایج که در نوازندگی ویولن استفاده میشود را آوردهایم:
- استکاتو (Staccato): یک تکنیک اجرایی است که در آن نتها به سرعت شنیده میشوند. «Staccato» در ایتالیایی به معنی «جدا» یا «قطع» است. این تکنیک در نوشتار موسیقی با نقطه بر روی نتها مشخص شده است. در «استکاتو پروازی» (Flying staccato) که با نام «استکاتو آرشهی بالا» (up bow staccato) نیز شناخته میشود؛ نتهای کوتاه، همه در حرکت آرشه به یک سمت با توقف آرشه برای هر نت (ماندن آرشه روی سیم)، اجرا میشوند. این تکنیک با نقطه در بالای نتها و خط اتصال برای اجرای گروه نتهایی که در یک حرکت آرشه نواخته میشوند، نشان داده میشود.
- لگاتو (Legato): یک تکنیک اجرای موسیقی که باعث ایجاد حرکت روان و ادامهدار در بین نتها میشود. در این تکنیک؛ هر نت مجزا در تمام طول کشش خود اجرا شده و سپس مستقیما با نت بعدی ترکیب و به آن متصل میشود. نتهای لگاتو عموما با خط اتصال نشان داده میشوند، این بدان معناست که این گروه از نتها باید در یک حرکت آرشهی بالا یا پایین اجرا شوند. خط اتصال در موسیقی، خطی منحنی است که در بالای نتهایی که باید در یک حرکت آرشه اجرا شوند، قرار میگیرد.
- اسپیکاتو (Spiccato): یک تکنیک اجرایی روی سیمها است که با حرکت آرشهی جهنده اجرا میشود (آرشه از سیم جدا میشود). به طور کلی از اسپیکاتو بیشتر از استکاتو در قطعات سریع استفاده میشود، اما همیشه این گونه نیست.
- سوتیله (Sautillé): نوعی اسپیکاتو مقطع و بسیار سریع که با میانهی کمان اجرا میشود.
- ریکوچت (Ricochet): جهش از روی تعدادی نت با حرکت آرشه در یک سمت. (در یک آرشهکشی)
- پیتزیکاتو (Pizzicato): زخمه زدن به سیم، بیشتر با دست راست. این تکنیک معمولا با «pizz» نشان داده میشود و برای نشان دادن استفادهی مجدد از آرشه از علامت «arco» استفاده میکنند. برای نشان دادن پیتزکاتوی دست چپ، از علامت «+» در بالای هر نتی که باید توسط انگشست دست چپ به آن زخمه زده شود، استفاده میشود.
منبع: Masterclass
