کنسرتو یک فرم از قطعه است که برای ارکستر(که دارای یک نوازنده سولو است) و یک ساز سولو نوشته شده است.
ویژگی یک کنسرتو
اولین اثر در سال ۱۵۶۷ در ونیز به عنوان “Concerti di Andrea et di Gio. Gabrieli” نوشته شد.
کنسرتو کلیسایی (concerti da chiesa) و کنسرتوهای مجلسی آوازی (concerti da camera)، در قرن هفدهم توسعه یافتند.
کنسرتو‌‌هایی در دوره‌ی باروک
به دو روش دردوره‌ی باروک نوشته می‌شدند:
کنسرتو گروسو: به معنای کنسرتو بزرگ، و شکل اولیه است که دارای چند موومان می‌باشد و در قرن های 17 و 18 ساخته شده است.آهنگسازانی همچون کورلی و هندل چندین قطعه برای کنسرتو گروسو نوشته‌اند. برای مثال می‌توانید به قطعه‌ای از کورلی به نام “Corelli Concerto Grosso Opus 6 No 4” گوش دهید.
کنسرتو گروسو ضد صدا است و کنسرتوهای دیگر به نام کنسرتینو (کنسرتو کوچک‌تر) و ریپینو (کنسرتو بزرگ‌تر) که به صورت متناوب می‌نوازند اما کنسرتینو در تضاد با ریپینو بود.
کنسرتو انفرادی (solo)
کنسرتو سولو برای نوازندگانی نوشته شده است که در ارکستر به صورت انفرادی اجرا می‌کنند و یا نوازندگانی که می‌خواهند به صورت انفرادی قطعه‌ی خود را اجرا کنند، در واقع به صورت تک نوازی می‌باشد. و برای اولین بار توسط باخ در کنسرتو‌ی هارپسیکورد سولو شکل گرفت. که می توانید به قطعه باخ به نام “Bach Harpsichord Concerto in E major” گوش دهید. این فرم از موسیقی بسیار تاثیر گذار و برای نوازندگان سولیست بسیار دشوار است و کنسرتو چهار فصل ویوالدی یکی از معروف‌ترین قطعه، برای یک نوازنده ویولن است که در دوره باروک نوشته شده.
کادانس
اجرا کردن کادانس می‌تواند با مهارت‌های نوازنده با استفاده از اطلاعاتی که دارد تکنیک‌های خود را به صورت بداهه اجرا کند. البته بستگی به نوع قطعه دارد کادانس اولین بار در دوره باروک در کنسرتوهای ارگ هندل ظاهر شد. کادانس از دوره کلاسیک به بعد به یکی از اجزای این فرم تبدیل شد. و با سکوت کردن ارکسترباعث می‌شود یک تکنواز با اجرای کادانس مهارت خود را نشان دهد .معمولاً صدای کادانس را در پایان موومان اول می شنوید و اغلب با نواختن یک تریل توسط تکنواز به پایان می رسد که بازگشت به ارکستر است و می توایند به کادانس موومان اول کنسرتو پیانو شماره 17 موتزارت گوش دهید.از قرن نوزدهم، آهنگسازان معمولاً کادانس‌هایی را برای تکنوازان می‌نوشتند.و این فرم معمولاً دارای سه موومان است – سریع، آهسته، سریع (اگرچه استثنائات زیادی در این مورد وجود دارد).
کنسرتو در دوران رمانتیک
این فرم از موسیقی در دوره‌ی رمانتیک بسیار محبوب بود ارکستر بزرگ‌تر شد و بنابراین آهنگسازان می‌توانستند تفاوت‌های دراماتیک بیشتری بین تکنواز و ارکستر ایجاد کنند.و تکنیک‌ها برای تکنوازها حتی سخت‌تر شد. به قطعه‌ی کنسرتو پیانو شماره 3 بتهوون گوش دهید. دارای تکنیک‌های سخت و تضاد دراماتیک بین پیانو و ارکستر به وضوح شنیده می شود.اکثر کنسرتوها برای ویولن، ویولن سل و پیانو نوشته شده‌اند، اما نمونه‌های بسیاری از سازهای انفرادی دیگر را نیز خواهید یافت.
کنسرتو در قرن بیستم
در طول قرن بیستم محبوبیت خود را حفظ کردند زیرا آهنگسازان به کشف امکانات سازها و نوازندگان مجرب آنها ادامه دادند. به ویدئوی آنا فدورووا در حال نواختن کنسرت پیانوی راخمانینوف شماره 2 گوش دهید و به کنتراست دراماتیک شگفت انگیز بین پیانو و ارکستر دقت کنید.
کنسرتو در قرن بیست و یک و پس از آن
به قطعه ویولن“Concentric Paths Opus 24” اثر توماس آدس با اجرای آنتونی ماروود را گوش دهید. و این فرم از زمان پیدایش آن در دوره باروک تا به امروز، فرمی هیجان انگیز بوده و همچنان باقی مانده است که آهنگسازان می توانند هنر خود را کشف کنند و توانایی بی حد و اندازه نوازندگان را به نمایش بگذارند.
منبع:MUSIC THEORY ACADEMY
