در این مطلب آموزشی در مجله پیانو باربد قصد داریم، راهنمایی‌هایی برای تشخیص سیم چنگ ارائه کنیم. اینکه تشخیص بدهیم هر سیم در کدام اکتاو قرار دارد، چه ضخامتی دارد و چه تفاوت‌هایی در جنس مواد تشکیل‌دهنده سیمهای چنگ وجود دارد.
رنگ‌های سیم چنگ چه معنایی دارند؟
در یک سیستم استاندارد در ساز چنگ مدرن کنسرتی و سلتیک، رنگ قرمز برای نت دو (C) در نظر گرفته شده است و رنگ سیاه برای نت فا (F). رنگ آمیزی سیمهای چنگ به این دلیل انجام می‌شود که نوازنده تشخیص بدهد در کجای یک اکتاو است و نت درست را بنوازد! شروع این سیستم در ساخت چنگ برمی‌گردد به حدود ۲۰۰ سال قبل.
توجه: به این نکته دقت کنید که برخی از تولید کنندگان چنک ممکن است از رنگ‌آمیزی اندکی متفاوت استفاده کنند. امکان دارد که برای نت دو به جای رنگ قرمز از بنفش و برای نت فا از رنگ آبی تیره استفاده کنند. برخی از تولیدکنندگان سیمهای نایلونی به طور خاص از رنگ آبی برای نت‌های دو استفاده می کنند.
چطور اکتاوهای چنگ را تشخیص بدهیم؟
گاهی اینکه تشخیص بدهیم هر سیم در چه اکتاوی قرار دارد دشوار و گیج‌کننده است. اما باید بدانیم که برای سفارش درست سیم چنگ باید بدانید که در کدام اکتاو قرار دارد.
بر خلاف اکتاوهای پیانو که از نت دو به دو است، اکتاوهای چنگ از نت می (E) به می است. علاوه بر آن اگر شما یک چنگ سلتیک داشته باشید، اولین سیم‌ها لزوما به این معنا نیست که سیمهای اکتاو اول هستند. این موضوع به این خاطر است که به طور تاریخی، اکتاوهای چنگ را چنگ‌های پدال‌دار تعریف کرده‌اند که وسعت صدا دهی بیشتری دارند. به طور تاریخی این ناهنجاری از هارپ‌های گوتیک شروع شد که چنگ‌های رده بالای کنسرتی شکل گسترش‌یافته آن‌ها هستند. در شکل زیر می‌توانید شروع و پایان اکتاوها را در چنگ‌های مختلف ببینید. اما باید توجه داشته باشید که این شکل یه نمای کلی از اکتاو بندی چنگ ارائه می‌کند و همیشه ممکن است گونه‌های دیگر هم موجود باشند.
از آنجایی که هارپ‌های یونانی و سایر هارپ‌های پدال‌دار تا آن موقع اکتاو اول را با نت می، شروع می‌کردند. سیمهای زیرتر از آن به ترتیب با 0, 00 و000 نشان داده می‌شوند.
سیم چنگ با چه ضخامتی را باید استفاده کنیم؟
سیمهای چنگ در ضخامت‌ها و جنس‌های متفاوتی موجود هستند. این موضوع بسیار مهم است که شما سیم با ضخامت درست را روی چنگ‌تان بیندازید و در غیر این صورت به آن آسیب می‌زنید. معمولا سازنده چنگ، باید هنگام خرید چنگ به شما جدولی بدهد که ضخامت‌های سیمهای مختلف را در آن نوشته باشد. اما به هر حال اگر چنین چیزی در دسترس نداشتید، بهترین راه، همراه داشتن سیم قدیمی است. بعضی از چنگ‌ها طوری طراحی شده‌اند که بتوان متناسب با استایل، صدا و فشارهای مختلف از ضخامت‌های مختلف سیم برای آن‌ها استفاده کرد.
چه تفاوتی بین انواع مختلف سیم چنگ وجود دارد؟
چنگ‌نوازان همواره با انواع مختلف سیم چنگ با مواد تشکیل‌دهنده متفاوت رو‌به‌رو هستند و باید انتخاب کنند. هر سیم خصوصیات مخصوص به خود را دارد و دارای مزیت‌ها و معایب خودش است. در ادامه جدولی از نام انواع سیم‌ها و خصوصیات آن را با هم خواهیم دید.
| جنس سیم چنگ | توضیحات | خصوصیات |
| گات/ روده (Gut) | روده حیوانات خصوصا گوسفند | صدای گرم و ملایم، حساس به رطوبت و دما، گران‌قیمت |
| نایلون | ترکیبی | دوام طولانی‌تر، حساسیت کمتر به رطوبت، صدای روشن‌تری که چندان آکوستیک به گوش نمی‌رسد |
| KF | ترکیبی فلوروکربن | با دوام‌تر، حساسیت کمتر به رطوبت، صدای غنی‌تر نسبت به نایلون و کم‌توان‌تر نسبت به سیم گات |
| هسته فلزی | معمولا برای سیمهای باس آخر استفاده می‌شود | صدای قوی و غنی |
| روکش فلزی با هسته نایلون | معمولا برای سیمهای باس آخر استفاده می‌شود | صدای نرم‌تر وتنش کمتر، گرایش دارد که زیر انگشتان رول شود |
منبع:
Teifi Harps
