کاخن چیست و چه انواعی دارد؟ (به همراه ویدئو)

کاخن یا کاخون (Cajón) یکی از محبوب‌ترین سازهای کوبه‌ای چه در اجراهای خیابانی، چه در استودیو و چه در اجراهای روی استیج است. در این مطلب در مجله پیانو باربد به این ساز جذاب می‌پردازیم.
کاخن، سازی بسیار کاربردی است. سازی قابل حمل که چندان فضایی را اشغال نمی‌کند و نواختن آن نسبتا آسان است.

معنای کاخن چیست؟

واژه کاخون، اسپانیایی است و معادل جعبه، صندوق میوه، کشوی میز و حتی تابوت! به کار می‌رود. قطعا چنین نام‌گذاری به خاطر شکل کاخن است که جعبه‌ای است با ۶ طرف که نوازنده معمولا با دست بر طرف جلویی آن ضربه می‌زند. البته کاخن را با درام استیک، براش کاخن یا با پدال هم می‌نوازند. 

تاریخچه کاخن

اصالت کاخن به کشور پرو می‌رسد. اولین باری که در متون نام کاخن دیده شد، در میانه قرن نوزدهم بود، هرچند که قدمت این ساز به حدود دو قرن پیش‌تر می‌رسد. زمانی که برای بردگان آفریقایی نواختن درامز ممنوع شده بود و به همین خاطر آن‌ها به دنبال گزینه دیگری برای خودشان بودند. پس کاخن در قرن ۱۸، در پی ممنوعیت نواختن درام اختراع شد. زمانی که برده‌ها فکر کردند چیزهایی مثل صندوق‌های میوه یا کمد، وسیله‌هایی هستند که می‌توانند جانشین درام شوند. در واقع اولین کاخن‌ها، چیزی نبودند مگر جعبه‌های میوه! و این پاکو د لوسیا (Paco de Lucia)، نوازنده برجسته گیتار اسپنیش بود که در اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی، باکس چوبی گسترش‌یافته امروزی یا کاخن امروزی را به اروپاییان معرفی کرد.

 امروز انواع متنوعی از کاخن وجود دارد، اما آن کاخنی که در ذهن مردم به عنوان نمونه اولیه کاخن نقش بسته همان کاخن پرویی است. این ساز ۶ طرف دارد و پنل پشتی آن یک سوراخ صدا دارد. صدای کاخن خشک است و باس و معمولا به عنوان سازی همنواز استفاده می‌شود. 

انواع مرسوم کاخن چیست؟

به این خاطر که اکثر کشورهایی که کاخن وارد آن‌ها شد و به محبوبیت دست یافت تغییراتی در آن دادند تا نسخه مخصوص به خودشان را داشته باشند در این‌جا به انواعی که بیشتر شناخته‌ شده‌اند می‌پردازیم، با اینکه انواع دیگری از کاخن هم وجود دارد. 

– پرویی یا آفرو‌_پرویی

کاخن پرویی در واقع همان صورت تغییر یافته، صندوق‌های میوه‌ای است که بردگان آفریقایی در پرو آن‌ها را به عنوان درام استفاده می‌کردند. این نوع کاخن، سیم یا سیستم اسنیر ندارد و در قسمت پشتی‌اش یک حفره صدا دارد.

– فلامنکو (Flamenco Cajon)

اجرای گیتار فلامنکو توسط نوازنده زبردست گیتار فلامنکو، پاکو دلوسیا را با همراهی کاخن، در ادامه تماشا کنید.

نوازنده اسپانیایی پاکو دلوسیا و پرکاشنیست برزیلی تبارش، روبم دانتاس، وقتی از سفر خود از پرو بازگشتند، نسخه خود را از کاخن ارايه دادند! آن‌ها برای تولید صدایی که متناسب با موسیقی فلامنکو باشد، سیم‌های گیتار را به پشت صفحه‌ جلویی کاخن که نوازنده به آن ضربه می‌زند نصب کردند.

کاخن اسنیر (Snare Cajon)

امروزه عمدتا برای ایجاد صدایی زنگ‌دار از اسنیر در کاخن‌ها استفاده می‌شود. برای داشتن صدایی زنده‌تر، کاخن‌های اسنیر گزینه مناسب‌تری هستند. این کاخن‌ها در پشت صفحه جلویی دسته وایرهای اسنیر دارند. این نوع کاخن به نوع مدرن هم مشهور است.
داخل یک کاخن اسنیر را در شکل زیر ببینید.

کاخن‌های کوچک

تراول کاخن‌ها یا کاخن‌های مسافرتی، کاخن برای بچه‌ها و کاخن کیت‌ها انواع کوچک‌تر از استاندارد کاخن هستند. در سال‌های اخیر سازندگان کاخن، علاوه بر مدل‌های استانداردی که در بالا گفته شد، به فکر ساخت کاخن در ابعاد دیگر هم افتاده‌اند. برای کودکان مدل‌هایی با ابعاد کوچک‌تر هم ساخته‌ شده ا ست.

کاخن الکتریک یا ترکیبی

کاخن ترکیبی به شما امکان نواختن آکوستیک وایجاد صدای الکتریک را می‌دهد! در آخرین نوآوری‌هایی که در کاخن‌ها صورت گرفته، میکس صدای آکوستیک با فناوری الکتریک ممکن شده است. حتی اگر در حال حاضر کاخن دارید ولی می‌خواهید قابلیت صدای الکتریک را هم به آن اضافه کنید. می‌توانید با نصب یک اسسکوری قابلیت الکتریک را هم به کاخن‌تان اضافه کنید.

اکسسوری‌ها یا لوازم جانبی

هنگام مسافرت می‌توانید از کیف کاخن استفاده کنید. اگر بخواهید دستان‌تان هنگام نوازندگی کاخن آزاد باشد! می‌توانید از پدال کاخن استفاده کنید. اکسسوری‌های دیگری وجود دارد که با استفاده از آن‌ها می‌توانید انواع جنس صداهای متفاوت را ایجاد کنید. براش کاخن وسیله جانبی دیگری است که از جنس نایلون ساخته شده و برای تولید صدایی غنی‌تر است. شیکر هم مي‌تواند وسیله‌ای باشد که به عنوان لوازم جانبی کاخن استفاده شود. با یک دست کاخن بنوازید و با دست دیگر شیکر را بنوازید!
در ویدیوی زیر می‌توانید برخی از این اکسسوری‌ها و صدایی را که ایجاد می‌کنند، ببینید.

منابع:
Thomann
Medium
worldpercussion