در بازار انواع گیتار، به همان اندازه که با تنوع صدادهی رو‌به‌رو هستیم، با تنوع شکل ظاهری گیتارها هم مواجه هستیم. هنگامی که شما بخواهید یک گیتار آکوستیک یا هر نوع گیتار دیگری بخرید، اولین چیزی که روی شما اثر می‌گذارد، احتمالا ظاهر آن است. معمولا به این صورت است که ویژگی‌های ظاهری یک گیتار، خریداران را به سوی نوع خاصی از گیتار می‌کشاند.
نکته بسیار مهمی که باید مد نظر داشته باشید این است که، هرچند شما به عنوان نوازنده باید شکل و ظاهر گیتارتان را دوست داشته باشید، اما داستان به همین جا ختم نمی‌شود! شکل بدنه و اندازه هر ساز روی قدرت، کیفیت و جنس صدای آن هم تاثیرگذار است و این نکته‌ای است که خیلی اوقات نوازندگان مبتدی از آن بی‌اطلاع هستند.
در این مطلب مروری خواهیم داشت بر انواع متنوع گیتار و اینکه نوازندگان هر نوع از این گیتارها بر اساس صدا و شکل ظاهری‌شان چرا این نوع را انتخاب می‌کنند.
گیتارهای دِرِد نات (Dreadnought)
خب بیایید از معروف‌ترین مدل بدنه گیتار یعنی مدل Dreadnought شروع کنیم. مدل «دِرِد نات» که به معنی آدم بی‌باک و شجاع است را اولین بار شرکت C.F. Martin در سال ۱۹۱۶ به بازار عرضه کرد. شرکت «سی.اف. مارتین و کمپانی» (C.F.Martin & Company) که اغلب به تنهایی «مارتین» خوانده می‌شود. یک کمپانی ساخت گیتار در آمریکا است که در سال ۱۸۳۳ توسط شخصی به نام کریستین فدریک مارتین، پایه‌گذاری شد. شهرت این شرکت عموما به خاطر گیتارهای آکوستیک سیم فلزی است و یک کمپانی پیشرو در عرضه گیتارهای «تاپ فلت» ( گیتارهایی که صفحه روی آن‌ها صاف است) محسوب می‌شود. کمپانی مارتین وقتی اولین مدل این سری را ساخت نامش را HMS Dreadnought گذاشت، نامی برگرفته از کشتی جنگی نیروی دریایی که انقلابی در این عرصه به وجود آورد. علت نام‌گذاری این نوع گیتار با نام یک کشتی بزرگ جنگی، به خاطر اندازه بزرگ و صدای قوی آن بود.
بدنه مدل Dreadnought، شامل شانه‌های بسیار پهن و مربع‌شکل می‌شود و حفره داخل آن نیز بزرگ‌تر است. این خصوصیات بدنه گیتار باعث می‌شود تا صدای بسیار محکم و قوی‌تری ایجاد شود. این خصوصیت توانایی دارد تا به فرکانس‌های بالا و صداهای زیرتر هم قدرتی نسبی بدهد.
شکل بدنه Dreadnought، انتخاب نوازندگان گیتار در سبک بلوگراس است، جایی که حجم صدای بالاتر، به نوازنده گیتار این امکان را می‌دهد که در گروه، صدای گیتارش با صدای بلند بانجو رقابت کند و این قابلیت را دارد که صدایی در حد ماندولین ایجاد کند.
برای اینکه درست منظور ما را متوجه بشوید، راهی بهتر از این نیست که به صدای نوازندگی گیتار با بدنه Dreadnought، توسط یکی از مشهورترین نوازندگان یعنی تونی رایس (Tony Rice) گوش بدهیم.
او به بهترین نحو با گروه‌اش هماهنگ شده است و زمانیکه نوبت به اجرای لید او می‌رسد هم اجرایش با صدایی بلند و شفاف در همه اکتاوها شنیده می‌شود. بسیاری از نوازندگان سبک فولک هم وقتی بخواهند از گیتار دلخواه‌شان بگویند، انتخاب‌شان همین مدل گیتار است.
به خاطر صدای پررنگ و قوی که گیتار آکوستیک نوع Dreadnought ایجاد می‌کند، امروز این شکل و اندازه بدنه گیتار پایه اصلی در دنیای گیتار شده است و حالا هر تولید‌کننده گیتار آگوستیک در جهان، حتما این نوع را هم تولید می‌کند.
تصور نکنید که گیتار Dreadnoughts صرفا برای اجرا در سبک‌های بلو گرس و کانتری کاربرد دارند. از این نوع گیتار در تمام سبک‌ها و ژانر‌های موجود، هرجا که نوازندگان به صدای قوی، متوازن و شفاف نیاز داشته باشند، استفاده می‌شود.
گیتارهای پارلور (Parlor)
گیتارهایی با بدنه‌ای به شکل Parlor، در سال‌های اخیر بسیار محبوبیت یافته است. این نوع گیتار در دسته گیتارهای کوچک قرار می‌گیرد که عمدتا برای نوازندگانی با استخوان‌بندی کوچک‌تر مناسب‌تر است.
رنگ صدایی که این نوع گیتار تولید می‌کند، متنوع است. اما صدایی که مشخصه گیتار parlor است، صدایی گرم است که معمولا در سبک‌های مشخصی مثل فولک شنیده می‌شود.
این مدل را کمپانی مارتین سی‌اف در قرن ۱۹ روانه بازار کرد، اما دوباره از سوی نوازندگان علاقه‌مند به صداهای گرم گذشته، احیا شد. بسیاری از اولین نوازندگان سبک بلوز که می‌توان به Robert Johnson، به عنوان قابل‌توجه‌ترین آن‌ها اشاره کرد، از این نوع گیتار استفاده می‌کردند. روبرت جانسون با همراهی اسلایدر و گیتار پارلور خود جهان موسیقی را عوض کرد!
قطعه Something Like Olivia مثال خوبی است برای نشان دادن صدای متعادل گیتار آکوستیک با بدنه پارلور. می‌توانید قطعه «چیزی شبیه اولیویا» از نوازنده معروف گیتار آکوستیک، جان میر را از لینک زیر دانلود کنید.
در آن زمان گیتارهای پارلور، گزینه‌ای مناسب و ارزان‌قیمت بودند برای نوازندگان خیابانی و دوره‌گرد و همین موجب تولید انبود آن شد.
گیتار با شکل بدنه پارلور انتخاب فوق‌العاده‌ای است برای تک‌نوازی، چون هم وزن کمی دارد و هم اینکه حین اجرا، توازن طیف صدا را حفظ می‌کند. مزیت دیگر این مدل، اندازه کوچک‌تر آن است که آن را برای سفرگزینه‌ای مناسب می‌کند.
گیتارهای جومبو (Jumbo)
تا اینجا با هم مروری داشتیم بر اندازه و فرم استاندارد گیتار و هم‌چنین یکی از محبوب‌ترین گیتارهای کوچک را معرفی کردیم. بیایید سری بزنیم به پسر بزرگ خانواده گیتار آکوستیک جهان، یعنی گیتار با شکل بدنه جومبو. کمپانی گیبسون (Gibson) در سال ۱۹۳۷، با معرفی J-200 model ، این شکل بدنه را به دنیای گیتار عرضه کرد. این مدل گیتار در قسمت شانه‌ها و پایین فرم دورانی و گردتری دارد و دارای بزرگ‌ترین حفره صدا در بین سایر گیتارها است. بزرگ‌ترین و مهم‌ترین دلیل بزرگ‌تر بودن حفره صدای این گیتار به خاطر ایجاد یک ويژگی است: شدت صدا (Volume). صدای این گیتارها بلند است. اگر روی گیتار جومبو سرمایه‌گذاری کنید، تضمین می‌شود که بلندترین صدا را از یک گیتار آکوستیک خواهید داشت. در بازار مدرن امروز، طیف وسیعی از پیکاپ‌ها و امپلی‌فایر‌ها وجود دارد که می‌تواند طیف وسیعی از هر میزان بلندی صدا را که بخواهید برای‌تان ایجاد کند. اما اگر شما یک نوازنده اصیل گیتار آکوستیک باشید و بخواهید، صدای بلند را تنها با خود ساختار گیتار ایجاد کنید، صدایی که تمام اتاق را پر کند، لازم نیست دنبال چیز دیگری بگردید.
ممکن است که شما خواننده‌ای با صدای بلند باشید یا اینکه گروه موسیقی شما علاقه داشته باشند که با صدای بلند بنوازند. اگر شما نوازنده‌ای با استخوان‌بندی درشت باشید که می‌داند می‌تواند یک ساز بزرگ را به خوبی حین خواندن و نواختن مدیریت کند، طوریکه صدایش به خوبی شنیده شود. در این صورت گیتار در اندازه جومبو انتخابی ایده‌آل برای شما است. به طور کلی طیف قدرت صوتی این گیتار متعادل است اما از دید تجربه فردی نوازندگان، حفره بزرگ‌تر، نوع آزادتری از صدا را تولید می‌کند که در فرکانس‌های بم می‌تواند تاکید قابل توجه‌ای ایجاد کند. صحبت درباره تن‌های مختلف صدایی و اصطلاحات مربوط به آن‌ها، کار ساده‌ای نیست. شاید بهترین راه این باشد که صدای آن را با سایر گیتارها مقایسه کنید.
باب دیلون، یکی از شناخته‌شده‌ترین خوانندگان و ترانه‌سرایان عصر ما است که همین حالا هم ز طریق آهنگ‌های او با صدایی که گیتارهایی با بدنه جومبو تولید می‌کنند، آشنا هستید. فقط برای کسانی که از طرفداران باب دیلون نیستند یا تا به حال آهنگ‌های او را نشنیده‌اند، یکی از اجراهای او را انتخاب کرده‌ایم تا بتوانید ببینید که گیتار جومبو چطور مکمل صدای او در ضبط‌هایش می‌شود.
اگر قصد خرید گیتار، آن هم گیتار آکوستیک را دارید و تنها دغدغه شما، قدرت صدا و بلندی صدای آن باشد، آن وقت گیتار با بدنه جومبو بهترین انتخاب برای شما است. بیشتر گیتاریست‌های مشهور این مدل گیتار را می‌نواخته‌اند اما ما فقط به چند تا از آن‌ها اشاره می‌کنیم: امیلو هریس، الویس، جرج هریسون و…
خب، این سه نوع اول گیتاری که از نظر اندازه و شکل بدنه به شما معرفی کردیم، معروف‌ترین و محبوب‌ترین گیتارها برای ضبط هستند. معروفیت و محبوبیت آن‌ها هم به خاطر ظاهر زیبای آن‌ها است و هم به خاطر طیف صوتی که ایجاد می‌کنند و البته به خاطر نوازندگان مشهوری که باعث شهرت آن‌ها شده‌اند.
اما برای کسانی که دوست دارند تجربه‌های جدید داشته باشند و چیزهایی را تجربه کنند که کمتر شناخته شده‌اند، نوعی از گیتار آکوستیک را در ادامه این مطلب معرفی خواهیم کرد که کمتر معروف شده است. این گیتار، صدای منحصر‌به‌فرد خودش را تولید می‌کند که وابسته به اندازه حفره صدا و منحنی‌های بالا و پایین ساز است.
گیتار درد نات با شانه‌های گرد
وقتی که کمپانی مارتین مدل بدنه گیتار درد نات را به بازار معرفی کرد، سایر کمپانی‌ها هم از آن پیروی کردند. آن‌ها کمی در شکل بدنه درد نات دستکاری کردند تا مدلی جدید را تولید کنند و بتوانند سهمی از بازار این گیتار پرطرفدار داشته باشند.
سایر کمپانی‌ها سازنده گیتار مانند، تغییر بسیار کوچکی در این مدل به وجود آورند که باعث شهرت فوق‌العاده آن شد. این گیتار به زودی به نام «گیتار جان سخت» معروف شد، گیتاری که تمام خصوصیات عالی گیتارهای مدل مارتین دی را داشت و از نظر قیمت هم با‌صرفه‌تر بود. این گیتار دارای یک پوشش لاک الکلی است که این پوشش از آن محافظت نموده آن را براق و شفاف می‌کند. فینیش این نوع گیتار، برای سال‌ها مدل «سان برست» (sunburst) بود ولی حالا در حالت فینیش طبیعی هم یافت می‌شود. قیمت مناسب این نوع گیتار باعث، اهمیت آن شد و صدای گرم آن که با همراهی آواز، احساسات پر شوری را می‌آفرید، اهمیت آن را تکمیل کرد. خوب است بگوییم که معروف‌ترین نوازنده گیتار گیبسون جی ۴۵، جان لنون (John Lennon) از گروه بیتلز است. جان لنون، گیتارش را شخصی‌سازی هم کرده بود و چیزی شبیه دستگیره ولوم صدا و پیکاپ را روی صفحه صدا نصب کرده بود. با هم یکی از اجراهای جانون لنون با گیتار درد نات شانه گرد را بشنویم.
منبع:
ELEDGE R NOTE