آشنایی با موسیقی فولکلور و فولک (موسیقی بومی، محلی)

روح ملت‌ها و قومیت‌های مختلف جهان را می‌توان در آداب و رسوم و سنت‌های آن‌ها یافت. موسیقی فولکلور یا فولک، که به نام موسیقی بومی یا موسیقی محلی هم رواج دارد، یکی از جلوه‌های زیبای هویت فرهنگی هر ملت و قومیت است. در این مطلب در مجله پیانو باربد، با این سبک موسیقی آشنا می‌شویم.

بیشتر بدانید: چه سازهایی در موسیقی فولکلور یا فولک نواخته می‌شوند؟

موسیقی فولکلور یا فولک موزیک (Folk music) یا موسیقی بومی، موسیقی جوامع گوناگون در پیوند با فرهنگ آن‌ها است. به این سبک موسیقی در ایران موسیقی محلی می‌گویند. آهنگسازان موسیقی‌های محلی یا فولکلور معلوم نیستند، چرا که موسیقی فولکلور سینه به سینه و با سنت شفاهی به نسل‌های بعدی منتقل شده است. این موسیقی معمولا با ترانه‌های محلی و رقص محلی همراهی می‌شود. با این تعریف هر ناحیه‌ای که جوامع انسانی در آن شکل گرفته باشد و فرهنگ و آداب و رسوم مخصوص به خود را داشته باشند، طبیعتا موسیقی بومی و محلی خاص خود را نیز دارند.
موسیقی فولکلور مناطق مختلف معمولا در پیوند با اجرای مراسم آئینی یا مناسبات اجتماعی خاص آن فرهنگ است. در واقع می‌توان گفت موسیقی فولکلور برای مردم، کارکرد اجتماعی داشته و دارد. مثلا در فصل خوشه‌چینی، خوشه‌چینان با هم ترانه‌های محلی را می‌خوانند و این کار به آن‌ها انرژی مضاعف برای کار می‌دهد و هم‌چنین بین‌شان هماهنگی بیشتر ایجاد می‌کند.

گروه موسیقی محلی لهستانی


 برای موسیقی فولکلور در کشورهای اروپای شرقی که به خانواده زبانی اسلاویک تعلق دارند، از اصطلاح نارود (narod) به معنی «ملت و همبستگانش» استفاده می‌شود. برای مثال در کشور چکسلواکی سابق، موسیقی فولکلور در واقع موسیقی است که تمام ملت چک و اسلواکی را یکپارچه می‌کند و زیر چتر خود می‌گیرد. اما درست برعکس آن در ایران اتفاق می‌افتد. در ایران از اصطلاح «موسیقی محلی» استفاده می‌شود که دقیقا تأکید دارد به تمایز موسیقی فولکلور در هر منطقه از ایران. اصطلاح موسیقی فولکلور گاهی هم نه چندان هوشمندانه برای اشاره به «موسیقی سنتی» آسیایی و آفریقایی به کار می‌رود تا تمایزی بین این موسیقی و موسیقی کلاسیک غربی قائل شوند. 
به این خاطر که ترانه‌های محلی یا فولکلوریک عمدتا به صورت شفاهی آموخته می‌شوند، به صورت معمول نمی‌توان شکل استانداری را برای آن‌ها در نظر گرفت. هر ترانه فولکلور می‌تواند در هر منطقه ای از یک کشور از روستاها گرفته تا خانواده‌ها و حتی در اجرای هر خواننده دارای تفاوت‌های بسیاری باشد. در واقع می‌توان گفت که هر اجرایی از یک ترانه فولکلور می‌تواند منحصر‌به فرد باشد.
فرم‌های فروانی برای موسیقی فولک وجود دارد، انواع لالایی‌ها، نمونه‌هایی از این سبک موسیقی هستند، سرودهای مذهبی در اکثر جوامع، گونه‌ای دیگر از موسیقی فولکلور یا محلی محسوب می‌شوند.

فستیوال موسیقی فولک

خصوصیات موسیقی فولکلور

۱-موسیقی فولکلور، موسیقی زندگی روزمره مردم است و با روح زندگی قومیت‌ها پیوند دارد، به همین خاطر شنیدن یا نواختن این موسیقی برای هر یک اعضای آن قومیت، جذابیتی ویژه دارد و برای کسانی از فرهنگ‌های دیگرهم موسیقی منحصر‌به فردی است که شنیدن آن، تجربه‌ای جدید و جذاب است.
۲- از آن‌جا که موسیقی فولکلور را خوانندگانی از مردم عادی می‌خوانند، معمولا موسیقی ساده‌ای است که برای رقص هم مناسب است.
۳-گاهی دو موسیقی فولکلور متعلق به دو قومیت مختلف به یکدیگر شبیه هستند و این به خاطر تأثیر موسیقیایی است که قومیت‌ها روی یکدیگر دارند.
۴- کارکرد اصلی موسیقی فولکلور حفظ فرهنگ و هویت فرهنگی جوامع مختلف است. چرا که با سنت‌ها و آیین‌های سنتی جوامع گوناگون عجین شده است. 
۵- موسیقی فولکلور بسته به اینکه زادگاهش کجا باشد، ممکن است شامل اجراهای تک‌نفره و یا گروهی باشد. برای مثال موسیقی فولکلور روسی معمولا اجرای گروهی دارد در حالی که موسیقی فولکلور بریتانیا معمولا به صورت تکی اجرا می‌شود.
۶- عنصری که به موسیقی محلی یا فولکلور جوامع مختلف پیوند خورده است، «رقص» است.
۷- حضور «بالاد» (ballad) به عنوان جزئی از موسیقی فولکلور:
بالاد یا تصنیف جزئی از موسیقی بومی محسوب می‌شود. در ادبیات فارسی‌زبانان به بالاد، تصنیف می‌گویند. برای تعریف «بالاد» اتفاق نظری وجود ندارد. اگر بخواهیم به فرهنگ لغت‌ها مراجعه کنیم آن را داستانی در قالب آواز می‌دانند. مهمترین خصوصیت یک بالاد، بیان یک واقعه کوچک هیجان‌انگیز در قالب داستانی ساده و با استفاده از آواز است. بالاد به یک نوع ادبی هم گفته می‌شود که در واقع قالبی غربی است که از اواخر قرون وسطی شروع به رشد کرد. این قالب از قرن ۱۸ (میلادی) برای شعر و تصنیف بزمی به‌کار برده می‌شد اما در پایان قرن۱۹ (میلادی) بیشتر به عنوان قالبی برای اشعار عاشقانهٔ عامه‌پسند به‌کار می‌رفت. امروزه، بالاد برای هر نوع شعر و آهنگ عاشقانه در موسیقی عامه‌پسند و موسیقی راک به کار می‌رود. بالاد، در قالب ترانه‌های عاشقانه هم‌چنان رواج دارد. 
۸- معلوم نیست، چه کسی یا کسانی اولین بار موسیقی فولکلور یک منطقه را ساخته‌اند و یا ترانه‌های محلی آن ناحیه را سروده‌اند.

موسیقی فولک مدرن

در قرن نوزدهم با الهام از موسیقی فولکلور یا فلکلوریک، سبکی در موسیقی به وجود آمد که به سبک «فولک» معروف شد. برخی آهنگسازان به تدریج از قرن نوزدهم شروع به بازسازی آهنگ‌های فلکلور قدیمی کردند ویا برمبنای آن‌ها آهنگ‌های جدیدی ساختند. در موسیقی فولک مدرن، از سازهای محلی و سنتی هر منطقه استفاده می‌شد. سازهایی مثل: ساز بانجو، دولسيمر (dulcimer)، آتو هارپ، فيدل (fiddle)، ماندولين، دوربو، زنبورك، جاگ (jug)، قاشقک، washboard، بوزوکی (bouzouki)، داربوكا (darbuka)، دهلك (dholak)، اوكارينا (ocarina)، پن‌فلوت (pan flute)، سیتار (sitar)، كوزه (udu). در ادامه ویدیویی قدیمی و زیبا از معرفی ساز بانجو، یکی از سازهای موسیقی فولک آمریکایی‌-آفریقایی را تماشا کنید. 


ترانه شاد و بسیار زیبای محلی آلمانی Scheiwideiwidu-wi-dei، در سبک موسیقی فولک را گروه Die Mayrhofner سال ۲۰۰۹ در قالب یک آلبوم موسیقی فولک عرضه کرد. در ادامه شما را به تماشای این موزیک-ویدیوی شاد و زیبا دعوت می‌کنیم.

منابع منتخب:
Encyclopedia Britannica
10 interesting facts

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *