کالیمبا و رقص- با کالیمبا، ساز بومی آفریقایی، آشنا شویم

با کالیمبا، ساز بومی آفریقایی، آشنا شویم

آفریقا زیستگاه و زادگاه سازهای بومی و محلی بسیاری است که امروزه برخی از آن‌ها برای مردمان سایر نقاط جهان نیز شناخته شده‌اند. ساز «کالیمبا» یکی از سازهای موسیقی بومیان آفریقا است که بیشتر در شمال شرق آفریقا دیده می‌شود. زیست‌گاه اصلی این ساز کشورهای کنگو و زیمبابوه است. در ادامه‌ی این مطلب در مجله پیانو باربد قصد داریم شما را با رنگ صدا، ساختار و نحوه‌ی کوک کالیمبا آشنا کنیم. یک ویدیو، شامل آموزش ساز کالیمبا، سطح پایه، نیز در انتهای مطلب برای آشنایی بیشتر شما با این ساز دوست‌داشتنی قرار دارد.
موسیقی فلکلور یا موسیقی بومی یا موسیقی محلی مناطق مختلف دنیا با سازهایی بومی، زائیده ذوق و قریحه مردمان آن منطقه، نواخته می‌شود. به همین خاطر، مدل‌های مختلفی از کالیمبا در سراسر آفریقا یافت می‌شود که متناسب با شرایط مردم هر منطقه، با تنوع در شیوه‌ی ساخت و تنوع اسم همراه هستند. برای مثال در زیمباوه به آن کانوکوبلا می‌گویند و بین ۷ تا ۱۲ کلید دارد. همان‌طور که روال کار موسیقی بومی یا فلکلور است، این ساز هم در مراسم آئینی نواخته می‌شود. این ساز در برخی کشورهای انگلیسی زبان، به نام «thumb piano» یا «پیانوی انگشت شصتی» و در جزایر دریای کارائیب، به نام «اِمبیرا» (mbira) و «کالیمبا» معروف است.

در اوایل قرن بیستم یک متخصص اتنوموزیکولوژی (قومیت‌شناسی موسیقی) حین سفر به روستا‌های آفریقا با این ساز آشنا شد. اولین بار این ساز در سال ۱۹۶۰ توسط یک کمپانی اسباب بازی واقع در پرینستون، شهری در ایالت نیوجرسی کشور آمریکا، عرضه شد و رفته رفته همین کالیمبا در جهان شناخته شد.

شنیدن آوای دلنشین کالیمبا، هنگامی که قطعه‌ی «ملودی شب» را می‌نوازد، خالی از لطف نیست. قطعه‌ای که برای پیانو نوشته شده و اپریل یانگ نوازنده‌ی زبردست کالیمبا، این قطعه را کاور کرده است.

ساختار ساز کالیمبا

نوازنده کالیمبا

کالیمبا از خانواده‌‌ی سازهای تیغه‌ای خودصدا (Lamellophone) است. هنگام نواختن این ساز با ارتعاش یک یا چند تیغه صدا تولید می‌شود. از نمونه‌های دیگر این خانواده از سازها می‌توان به «زنبورک» اشاره کرد.
تیغه‌های ساز روی یک جعبه‌‌ی صوتی چوبی قرار گرفته‌اند و روی جعبه حفره‌هایی برای تشدید صدا ایجاد شده است. گاهی در ساخت این ساز از نیروی مغناطیس و آهنربا برای تقویت صدا استفاده می‌شود. در این حالت قطعات کوچک آهنربا داخل جعبه صدا نصب می‌شوند.

ساختمان ساز کالیمبا
ساختمان ساز کالیمبا

وقتی بسته‌بندی کالیمبا را باز می‌کنید، برچسب‌های رنگی (notes stickers) را مشاهده می‌کنید که باید روی تیغه‌ها چسبانده شوند. در ادامه، حروف انگلیسی که از هفت نت موسیقی نمایندگی می‌کنند و روی برچسب‌ها نوشته شده‌اند را می‌بینید:
دو C/ ر D/ می E/ فا F/ سل G/ لا A/ سی B

برچسب‌های نت ساز کالیمبا
برچسب‌های نت ساز کالیمبا

نواختن ساز کالیمبا آسان است. روی تیغه‌های فلزی ساز که حکم کلاویه‌های پیانو را هنگام نواختن دارند، برای شناسایی نت‌ها، برچسب‌های نت را می‌چسبانند که موجب سهولت و سرعت در نواختن می‌شود. این برچسب‌ها معمولا به عنوان وسایل جانبی در جعبه آکبند ساز موجود است. اندازه‌ی حدودی کالیمبا به شرح زیر است: طول آن ۱۸ سانتیمتر، عرض ۱۳ سانتیمتر و ارتفاع آن ۳ سانتیمتر است. کالیمبا، وزنی در حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ گرم دارد. 
در جعبه آکبند ساز، چکش کوک کالیمبا هم موجود است.

کالیمبا و چکش کوک کالیمبا
چکش کوک کالیمبا

شاید انیمیشن محبوب والت دیزنی، پری‌دریایی، را به خاطرداشته باشید، برای اینکه بیشتر با صدای کالیمبا آشنا شویم، خوب است که صدای آن را وقتی ترانه‌ی معروف «زیر این دریا» در انیمیشن پری دریایی را اجرا می‌کند، بشنویم!

کوک کالیمبا

 برای کوک کردن ساز فقط کافی است با چکش مخصوص خود، ضربه‌هایی به بالا یا پایین تیغه‌ها بزنید تا تیغه‌های مورد نظر کمی به جلو یا عقب حرکت کنند. در واقع طول آن‌ها نسبت به خرک یا پل ساز را با این کار تغییر می‌دهیم؛ هرچقدر طول تیغه کمتر شود، صدای آن زیرتر و هرچقدر طول آن بیشتر، صدا بم‌تر می‌شود. برای اینکه بفهمید چه موقع‌ تیغه‌ها در اندازه و جای مناسب قرار دارند و ساز کوک شده است، می‌توانید به راحتی از الکتریک تیونر یا اپلیکیشن کوک روی موبایل‌تان استفاده کنید. تا زمانی که صفحه نمایش تیونر خطا می‌دهد و رنگ نت را قرمز نشان می‌دهد، از چکش کوک استفاده کنید و تیغه‌ها را جا‌به‌جا کنید، تا اینکه نت مورد نظر را به رنگ سبز نشان دهد. برای ایجاد صداهای بم احتیاج دارید که چکش را به بالای تیغه‌ها بزنید و برای صدای زیر باید چکش را به پایین تیغه‌ها بزنید.

استفاده از چکش کوک کالیمبا

در پایان شما را دعوت می‌کنیم به تماشای ویدیوی آموزش مقدماتی ساز کالیمبا توسط اپریل یانگ. لطفا تماشا کنید.

منابع منتخب:
Vazlo
KALIMBA shop
KALIMBA MAGIC

35 دیدگاه دربارهٔ «با کالیمبا، ساز بومی آفریقایی، آشنا شویم»

  1. سلام، من 4 ماه پیش این ساز رو خریداری کردم و نواختن برای من راحت بود چون قبلا ساز گیتار کلاسیک کار می کردم و تا حدودی با نت ها اشنایی دارم منتهی اینکه گفته میشه کار با این ساز راحت، یک راهنمایی به دوستان می تونم بکنم برای نت های موسقی حرفه ای مثل بازی تاج وتخت من چندین ویدیئو دیدم تا اونچه به خود تیتراژ نزدیک بود روتمرین و نت نویسی کردم بنابراین بسته به هنر شما و شناخت شما از موسیقی داره که این ساز رو چطور بنوازید.
    اما نت های ساده تر رو میشه با تمرین زیباتر نواخت.کلا به نظر من زدن ساز آسان نیست چون در نهایت باید بهترین اجرا رو ضبط کنیم.

  2. سلام من هم فلوت میزنم و هم گیتار و خیلی دوست دارم که این ساز کلمبیا را هم امتحان کنم و بزنم و شنیدم که خیلی آسونه حتی اگه نت ها و چیزی از موسیقی هم بلد نباشیم و من که دوتا ساز هم میزنم و آشنایی کامل با نت ها و موسیقی دارم و به نظر شما من این ساز را تهیه بکنم و این ساز رو بزنم؟و اصلا چیزی که برام خیلی مهمه اینه که اون سازی که می خواهم بزنم آسون باشه و من چه نوع کالمبیا را بخرم البته خیلی هم تاکید دارم روی اینکه صداش خوب باشه و سایت های که کالمبیا یاد می دهد را میشه معرفی کنید؟

  3. خیلی خیلی مفید بود. درباره خرید کالیمبا نباز به اطلاعات داشتم. متشکر بابت این مطلب 🌺
    یه نکته خوب هم در مورد کالیمبا این هستش که یادگیریش اسونه شما لازم نیست خیلی در مورد موسیقی بدونید که بتونید کالیمبا بزنید. براحتی میشه یادش گرفت!

  4. خیلی خیلی مفید بود. درباره خرید کالیمبا نباز به اطلاعات داشتم. متشکر بابت این مطلب 🌺
    یه نکته خوب هم در مورد کالیمبا این هستش که یادگیریش اسونه شما لازم نیست خیلی در مورد موسیقی بدونید که بتونید کالیمبا بزنید. براحتی میشه یادش گرفت

  5. ببخشید برای شروع چه نوع کالیمبا رو بخرم ؟؟

  6. ببخشید چه نوع ساز کالیمبا برای شروع خوب هست ؟؟؟

    1. سلام دوست عزیز
      کالیمباها نمونه‌های چوبی و شیشه‌ای دارن که نمونه‌های چوبی، رنگ صوتی بهتری دارن. مهمترین نکته در کالیمبا نوع تیغه‌ها هست و باید به این نکته دقت کرد.

  7. ببخشید شما در انبار موجود دارید و قیمت چند است؟

  8. سلام وقت بخیر ببخشید برای خرید چع نوع کالیمبا یی خوبه و اینکه قیمت تقریبا چقدره
    برای خرید کالیمبا مون چن تا تیغه داشته باشه؟

    1. سلام
      کالیمبا در خانواده‌ی پرکاشن‌ها قرار داره و وظیفه‌ی اصلی اون ایجاد صدایی برای تصویر کردن برخورد قطره‌ی آب به سطح آب برکه‌هاست و برای آرامش میتونید از نسخه‌های ۵ یا ۷ تیغه‌ای اون استفاده کنید اما برای انتخاب کالیمبا به شکلی که امروز پیدا کرده و ملودی‌هایی رو با اون اجرا می‌کنن که جذابیت خودش رو هم داره باید از نمونه‌های ۱۷ تیغه استفاده کنید. برای اطلاع از قیمت ها می‌تونید به بخش فروشگاه آنلاین در وب‌سایت باربد مراجعه کنید.

  9. سلام میشه تمامی راه های یادگیری معرفی کنید؟ مثلا همون خانم اپریل یانگ که گفتین دقیقا چی باید توی یوتیوب سرچ کنیم؟ یه راه آموزش مجازی میخوام که هم واضح و مفید باشه هم با مقدمه و جزئیات یادگیری رو راحت تر کنه اگه میشه راهنمایی کنید.

  10. با سلام.
    ممنون از سایت بسایر خوبتون.
    من پیانو میزنم و خیلی دوست دارم این ساز رو هم امتحان کنم.
    در دیجی کالا یک کالیمبا ی خرسی دیدم و میخواستم بدونم که میشه اون رو بخرم و ایا اون مناسب هست؟
    و اینکه ایا کلاس مخصوص هست و من چگونه باید یاد بگیرم.

    1. سلام به شما دوست عزیز
      این ساز را بیشتر به صورت آنلاین و از شبکه‌های یوتیوب یا آپارات و… میتونید یاد بگیرید. البته آموزشگاه‌ها و افرادی هم هستند که این ساز رو آموزش بدن، اما اون بستگی به شناخت شما از موسیقی داره. در مورد نوع کالیمبا که فرمودین در دیجی کالا هست ما نمی‌تونیم راهنمایی کنیم چون اون محصول رو نداریم.
      با آرزوی موفقیت برای شما

  11. سلام. ممنون از مطلب مفیدتون در مورد ساز کالیمبا. شنیدم مارکهای خارجی بهتر هستن چون کیفیت صداشون بهتر از مارک ایرانی هست. آیا این درسته؟ چه مارکهایی رو پیشنهاد میدید ؟

  12. سلام خسته نباشید ،من خیلی علاقه مند شدم به این ساز اما خیلی گیج شدم که چه نوعی تهیه کنم ،میدونم که تیغه بیشتر باشه بهتره و دوست دارم وسعت صدا دهی هم زیاد باشه اما مدل های خیلی متنوعی هست منم نمیدونم کدوم بهتره ؛یک مدل هستش از برند سگا که خیلی من ویدئو دیدم از این مدل صدای ظریف و با صدا دهی خوب هستش و بین اون و برند های دیگه مثل جکو و… نمیدونم کدوم بخرم اگه میشه راهنمایی کنید ،یک مدل هم دیدم که حالت شیشه ای داره ولی حس میکنم بیشتر قیافه داره تا صدای واضح

    1. سلام بر شما دوست عزیز، از برند Cega کالیمبا در چند طرح در فروشگاه باربد موجوده که می‌تونید به صورت آنلاین یا حضوری خریداری کنید. می‌تونید نمونه‌ها رو از این آدرس ببینید:
      https://bit.ly/3aiO1av

  13. سلام و وقتتون بخیر
    ممنون از ارائه مطالب خوبتون
    میخواستم بپرسم که کدام برند الان بهترنین نوع کالیمبا را تولید میکنند؟
    و سوال بعدی من این است که آیا نوع پیکاپ دار این ساز در نوع کیفیت صدا مشکلی ایجاد نمیکند؟

    ممنون از پاسخ گویی شما

    1. سلام دوست عزیز
      سپاس از توجه شما
      در پاسخ به سوالتون باید بگیم که بهترین، نسبی هست چون نگاه شما مشخص میکنه که چه انتظاری از یک محصول دارید. اما در بین برندهایی که تا حالا داشتیم برند Cega خوش‌ساخت‌تر بوده و خروجی صدا و کیفیت تیغه بهتری داشته.
      در خصوص پیکاپ‌دار بودن هم اگر شما برای اجرا یا ضبط استودیو بخواهید استفاده کنید مناسب هست در غیر این صورت پیشنهاد نمیشه.
      چون هم قیمت رو بالا میبره هم بخشی از فضای ساز رو اشغال میکنه که وسعت خروجی صدا رو کاهش میده.

      1. سلام ، وقتتون بخیر من یک سوالی داشتم این نوار های سبز و قرمز روی تیغه جنبه تزئینی داره

        1. سلام دوست عزیز
          برچسب‌های رنگی روی تیغه‌ها به شما کمک می‌کنه از بابت بصری، نت‌های هر تیغه رو بهتر تشخیص بدید.

  14. سلام لطف مي كنيد قيمتشو بگيد

    1. با سلام
      شما می‌تونید قیمت‌های این ساز رو بعد از تامین موجودی از لینک زیر مشاهده کنید:
      https://barbadpiano.com/store/group/%d9%87%d9%85%d9%87-%d8%b3%d8%a7%d8%b2%d9%87%d8%a7/%d8%b3%d8%a7%d8%b2%d9%87%d8%a7%db%8c-%da%a9%d9%88%d8%a8%d9%87%e2%80%8c%d8%a7%db%8c/%da%a9%d8%a7%d9%84%db%8c%d9%85%d8%a8%d8%a7/

  15. سلام. یادگیری این ساز کار سختیه؟ من تا به حال ساز نزدم و الانم نمیشه رفت کلاس. میشه مثل یوکللی توی خونه با فیلمهای اموزشی یاد گرفت؟

    1. درود بر شما دوست عزیز،
      شما امروز می‌تونید، هر چیزی رو در خانه با کمک مواد آموزشی موجود به صورت، ویدیو و متون آموزشی یاد بگیرید :). البته قطعا در یادگیری موسیقی، حضور استاد نقش موثر و کلیدی داره. اما در شرایطی که امکانش فراهم نباشه، مطمئن باشید، با پیگیری و تمرین می‌تونید، خودتون تا اندازه‌ای به صورت خودآموز کار رو پیش ببرید. در مورد کالیمبا به راحتی می‌تونید نواختنش رو یاد بگیرید. ویدیوی آموزشی آخر همین مطلب رو لطفا نگاه کنید. همین خانم اپریل یانگ در یوتیوب ویدیوهای زیادی برای آموزش کالیمبا قرار دادن. پیشنهاد میکنیم، اون ها رو تماشا بفرمایید. با آرزوی موفقیت برای شما

  16. سلام
    خسته نباشید
    واقعا ممنون بابت این متن قشنگتون
    میشه لطف کنید و بفرمایید که کالیمبا حفره دار با بدون حفره چه تفاوتی دارند ؟ و کدومشون بهتره ؟
    چون من میخوام یه بار هزینه کنم دوست دارم ساز خوبی بخرم
    تشکر

    1. درود بر شما دوست عزیز،
      جای شادی هست برای ما که مطلب براتون مفید بوده. حفره صدا، روی رنگ صوتی اثر میزاره (در مورد رنگ صوت میتونید در همین مجله بخونید) و البته روی شدت صدا. من پیشنهاد میکنم شما ویدیوی دوم مطلب (اجرای ترانه زیر این دریا) و ویدیوی آموزشی انتهای مطلب رو تماشا بفرمایید. در ویدیوی اول، به اجرا دقت کنید، جاهایی هست که نوازنده از حفره صدا استفاده میکنه. در کل، کمپانی‌های معتبر هر دو مدل رو تولید میکنند.

  17. سلام
    مطالبتون عالی و بسیار مفید بود. من یک کلیپ از نواختن کالیمبا دیدم و خییلی خو‌شم اومد. مدتها بود دنبال یه ساز بی دردسر و خوش صدا میگشتم ک فک میکنم پیدا‌ش کردم. بنظرتون خرید اینترنتی این ساز مشکلی نداره؟ توی این وضعیت نمیتونم حضوری خرید کنم. حتما باید برای خریدش حضوری اقدام کنم؟ منظورم اینه که ممکنه صدای ساز ها باهم فرق داشته باشه یا مارکش؟
    ممنون میشم راهنماییم کنید برای خریدش🌹

    1. درود بر شما، دوست عزیز، بسیار خوشحالیم که مطالب رو دوست داشتید. بله، کالیمبا به دلیل اندازه کوچک و قابل حملی که داره و صدای ملایمش، اساسا ساز به قول شما بی‌درد سری هست :)
      ما اتفاقا خرید اینترنتی رو به شما پیشنهاد می‌کنیم. کالیمباهای موجود از برخی نظرها با هم فرق دارند. در همین صفحه نظرات در پاسخ به نظر خانم «نرگس» توضیحی دادیم که احتمالا به کار شما هم بیاد، لطفا نگاهی بهش بندازید. از نظر مارک (برند)، هم بله، برندهای مختلفی از این ساز موجود هست. پیشنهاد میکنم وارد صفحه فروشگاه پیانو باربد بشید و مدل های موجود رو ببینید، بعد با همکاران ما در بخش فروش مشورت کنید و سوالات تون رو بپرسید (پشتیبانی آنلاین وجود داره در اون صفحه).

  18. این ساز جدیده ؟ اخه من تاحالا نشنیده بودم!!

    1. درود بر شما دوست عزیز
      کالیمبا، ساز جدیدی نیست، همان طور که در عنوان این مطلب آمده، ساز بومی مناطق آفریقایی هست. من پیشنهاد می‌کنم پاراگراف اول این مطلب رو مطالعه بفرمایید و ویدیوهای داخل مطلب رو تماشا کنید. به نظرم براتون جذاب خواهد بود :)

  19. مرسی. عالی بوود

    1. درود بر شما دوست عزیز، خوشحالیم که براتون مفید واقع شده.

  20. سلام ببخشید میشه برای خرید ساز کالیمبا راهنمایی کنید مدل های مختلفش چه فرقی با هم داره؟ چه مدلی بهتره بخریم

    1. با سلام
      دوست عزیز، خوشحالیم که به وبسایت مجموعه پیانو باربد سر زدید. کالیمبا سازی است که در مکان‌های مختلفی در دنیا با تفاوت‌های مشخصی و نام‌های مختلفی رواج دارد. تفاوت‌های ساختاری کالیمباهای مختلف در جنس چوب بدنه، تعداد تیغه‌ها و داشتن حفره صدا یا فاقد حفره صدا بودن، است. در نهایت تمام تفاوت‌های ساختاری باعث تفاوت در رنگ صدا و وسعت صدادهی ساز می‌شوند. اینکه هر کس چه رنگ صدایی را دوست خواهد داشت، کاملا فردی و سلیقه‌ای است. اما هر چه تعداد تیغه‌ها بیشتر باشد، طبیعتا وسعت صدادهی بیشتر خواهد شد.
      در حال حاضر کمپانی‌های مختلفی و تحت برندهای متنوعی این ساز را تولید می‌کنند. می‌توانید برای اطلاع از برندهای موجود در فروشگاه پیانو باربد به صفحه فروشگاه سر بزنید و با همکاران ما در بخش فروشگاه مشورت کنید. موفق باشید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *